Phân Tích Thị Trường Gạo Philippines: Triển Vọng và Thách Thức cho Xuất Khẩu Việt Nam

Bối Cảnh Nhập Khẩu Gạo của Philippines

Philippines, do năng lực sản xuất nội địa không đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng, duy trì vị thế là một trong những quốc gia nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới. Dự báo năm 2025, dưới tác động của biến đổi khí hậu và các yếu tố bất lợi khác, nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines dự kiến vẫn ở mức cao, tiếp tục khẳng định vai trò là quốc gia nhập khẩu gạo trọng yếu.

Triển Vọng Cạnh Tranh của Gạo Việt Nam

Ước tính nhu cầu tiêu thụ gạo nội địa của Philippines năm 2025 đạt khoảng 17,8 triệu tấn. Mặc dù chính phủ Philippines tăng cường hỗ trợ và đầu tư cho sản xuất lúa gạo trong nước, kỳ vọng đạt 20,46 triệu tấn, mức tăng trưởng này không đủ bù đắp sự thiếu hụt, dẫn đến sự phụ thuộc liên tục vào nhập khẩu. Theo số liệu từ Thương vụ Việt Nam tại Philippines, gạo Việt Nam chiếm thị phần áp đảo trong nhập khẩu gạo của Philippines, dao động từ 80% đến 85%. Thái Lan chiếm khoảng 10%, phần còn lại đến từ Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Nhật Bản và các quốc gia khác.

Chính phủ Philippines đang nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung, bao gồm cả thỏa thuận thương mại với Campuchia, song hiệu quả dự kiến không đáng kể. Ông Phùng Văn Thành, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Philippines, nhấn mạnh tầm quan trọng của Philippines là thị trường truyền thống đối với xuất khẩu gạo Việt Nam. Trong những năm gần đây, lượng gạo và kim ngạch xuất khẩu gạo sang Philippines chiếm từ 40% đến gần 45% tổng lượng và kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Ông Thành nhận định: “Gạo Việt Nam tiếp tục duy trì vị thế vững chắc tại thị trường Philippines nhờ lợi thế cạnh tranh riêng biệt.” Kể từ năm 2022, xuất khẩu gạo từ Việt Nam sang Philippines liên tục đạt mức trên 3 triệu tấn mỗi năm. Cụ thể, năm 2022 đạt 3,214 triệu tấn, năm 2023 đạt 3,150 triệu tấn, năm 2024 ước tính đạt 4,150 triệu tấn và dự báo năm 2025 đạt 4,350 triệu tấn.

“Bất chấp nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung, gạo Việt Nam vẫn chiếm ưu thế nhờ phẩm cấp, chất lượng và giá cả phù hợp, đáp ứng thị hiếu tiêu dùng đa dạng, đặc biệt là phân khúc dân cư có thu nhập trung bình và thấp,” ông Thành cho biết. Nguồn cung ổn định, khoảng cách địa lý thuận lợi, chi phí vận chuyển cạnh tranh, và mối quan hệ lâu dài giữa doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam và nhà nhập khẩu Philippines cũng là những yếu tố then chốt.

Tác Động của Chính Sách Mới

Ông Thành chia sẻ về các chính sách mới của Philippines liên quan đến nhập khẩu và tiêu thụ gạo. Năm 2022, Philippines áp dụng mức thuế nhập khẩu chung 35% đối với gạo. Tuy nhiên, ngày 20/6/2024, Tổng thống Philippines ban hành Lệnh số 62, giảm thuế nhập khẩu gạo từ 35% xuống 15%, có hiệu lực đến năm 2028, nhằm đối phó với lạm phát và giá gạo tăng cao. Mặc dù vậy, biện pháp giảm thuế này không mang lại hiệu quả đáng kể trong việc giảm giá bán lẻ gạo.

Để kiểm soát giá, ngày 20/1/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp đề xuất chính sách “giá bán lẻ gạo tối đa theo đề xuất” không quá 58 pesos/kg, nhưng cũng không đạt được hiệu quả mong muốn. Tháng 2/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp tuyên bố tình trạng an ninh lương thực khẩn cấp đối với mặt hàng gạo, cho phép Cơ quan Lương thực Quốc gia can thiệp điều phối thị trường thông qua bán gạo dự trữ quốc gia theo giá trợ cấp. Đồng thời, các cơ quan chức năng được yêu cầu điều tra tình trạng tăng giá bất thường, đặc biệt là khả năng thao túng thị trường của các doanh nghiệp lớn.

Lưu Ý cho Doanh Nghiệp Việt Nam

Ông Thành nhận định, năm 2025, nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines dự kiến vẫn ở mức cao, ước tính từ 4,92 triệu tấn trở lên, và Việt Nam tiếp tục là nguồn cung chính. Các biện pháp chính sách nhằm giảm giá bán lẻ gạo có thể tạo tâm lý bất an cho nhà nhập khẩu, ảnh hưởng đến lợi nhuận và gián tiếp tác động đến xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, nhu cầu nhập khẩu thực tế vẫn cao do năng lực sản xuất nội địa hạn chế và nhu cầu tiêu dùng tăng liên tục.

Tham tán Thương mại khuyến nghị thị trường Philippines vẫn là thị trường xuất khẩu gạo quan trọng của Việt Nam. So với các quốc gia xuất khẩu khác, gạo Việt Nam vẫn có lợi thế nhất định. Dù muốn hay không, Philippines vẫn phụ thuộc vào nguồn cung từ Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, khả năng Philippines tìm kiếm các nguồn cung mới để giảm sự phụ thuộc vào Việt Nam không thể loại trừ.

“Doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần tranh thủ cơ hội tại các thị trường mới, đồng thời duy trì và đảm bảo vị thế tại Philippines,” ông Thành nhấn mạnh. Doanh nghiệp cần phối hợp với Bộ Công Thương và Thương vụ Việt Nam tại Philippines để triển khai các chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm. Gạo Việt Nam cần tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm, không chỉ tập trung vào phân khúc chất lượng cao mà còn khai thác tiềm năng của các loại gạo chất lượng trung bình và thấp, phục vụ phân khúc dân cư có thu nhập trung bình và thấp.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.