Dựa trên số liệu thống kê từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST), năm 2024 chứng kiến sự tham gia của 119 quốc gia và vùng lãnh thổ trong vai trò nhà cung cấp gỗ và sản phẩm gỗ cho thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, hoạt động nhập khẩu ghi nhận sự tập trung đáng kể vào 5 thị trường chủ chốt. Dẫn đầu là Trung Quốc, với giá trị đạt xấp xỉ 1,1 tỷ USD, tăng trưởng ấn tượng 44,4% so với năm 2023, chiếm tỷ trọng 39% tổng kim ngạch nhập khẩu toàn ngành. Tiếp theo lần lượt là Hoa Kỳ (316,36 triệu USD, tăng 32,9%), Cameroon (143 triệu USD, giảm 19%), Thái Lan (128,03 triệu USD, tăng 21,5%) và Lào (126,83 triệu USD, tăng 13,8%).

Sản lượng khai thác từ gỗ rừng trồng trong nước năm 2024 đạt 23,334 triệu m3, tăng 7,9% so với năm trước. Mặc dù tăng trưởng, nguồn cung này vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu chế biến gỗ xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. Do đó, Việt Nam tiếp tục nhập khẩu gỗ nguyên liệu với tổng giá trị 2,4 tỷ USD, chiếm 85,2% trong tổng kim ngạch 2,81 tỷ USD nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ. Trong khi đó, nhập khẩu các mặt hàng đồ gỗ thành phẩm chỉ đạt 416,89 triệu USD, tương đương 14,8% tổng kim ngạch.

NHẬP KHẨU GỖ CÔNG NGHIỆP TĂNG MẠNH

Theo VIFOREST, năm 2024, Việt Nam nhập khẩu trên 1,83 triệu m3 gỗ tròn, tương đương 497,83 triệu USD, tăng 13% về khối lượng và 9,5% về giá trị so với năm 2023. Nguồn cung gỗ tròn đến từ 80 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, 5 thị trường hàng đầu chiếm 50,9% tổng lượng nhập khẩu, bao gồm Hoa Kỳ, Bỉ, Cameroon, Pháp và Papua New Guinea (PNG).

Nhập khẩu gỗ xẻ cũng ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể, đạt 2,39 triệu m3 với giá trị 923,05 triệu USD, tăng 66,9% về khối lượng và 66,4% về giá trị so với năm 2023. Có 92 quốc gia và vùng lãnh thổ cung cấp gỗ xẻ cho Việt Nam, trong đó 5 nguồn cung chính là Hoa Kỳ, Chile, Lào, Cameroon và Brazil. Tổng lượng gỗ xẻ từ 5 thị trường này đạt trên 1,33 triệu m3, chiếm trên 55,7% tổng lượng nhập khẩu.

Bên cạnh gỗ tròn và gỗ xẻ, nhập khẩu các loại gỗ công nghiệp như gỗ dán, ván bóc và ván sợi cũng tăng trưởng mạnh. Cụ thể, năm 2024, Việt Nam nhập khẩu hơn 565,82 nghìn m3 gỗ dán, trị giá 218,27 triệu USD, tăng 44% về khối lượng và 37% về giá trị so với năm 2023. Số lượng thị trường cung cấp gỗ dán tăng từ 27 (năm 2023) lên 31 (năm 2024). Đáng chú ý, Trung Quốc là nhà cung cấp chính với 524,08 nghìn m3, trị giá 198,39 triệu USD, tăng 48,5% về khối lượng và 43,6% về giá trị, chiếm 92,6% tổng lượng gỗ dán nhập khẩu.

Đối với mặt hàng veneer/ván bóc, Việt Nam nhập khẩu 268,52 nghìn m3, tăng 38,4% so với năm 2023, với giá trị đạt 328,45 triệu USD, tăng 43,1%. Mặc dù có 40 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia cung cấp, 3 thị trường chính chiếm 90% tổng lượng nhập khẩu: Trung Quốc (226,35 nghìn m3, trị giá 282,88 triệu USD, tăng 31,4% về khối lượng và 40% về giá trị), Latvia (10,7 nghìn m3, trị giá 4,51 triệu USD, tăng 62,5% về khối lượng và 108% về giá trị) và Hoa Kỳ (4,24 nghìn m3, trị giá 6,72 triệu USD, tăng 103% về khối lượng và 108% về giá trị).

Năm 2024, Việt Nam nhập khẩu 837,9 nghìn m3 ván sợi, trị giá 201,03 triệu USD, tăng 59% về khối lượng và 36,8% về giá trị so với năm 2023. Trong số 32 thị trường cung cấp, Trung Quốc dẫn đầu với 479,96 nghìn m3, trị giá 101,96 triệu USD, tăng 102,7% về khối lượng và 79,5% về giá trị, chiếm 57,3% tổng lượng nhập khẩu. Thái Lan đứng thứ hai với 247,08 nghìn m3, trị giá 60,28 triệu USD, tăng 16,3% về khối lượng và 14,3% về giá trị, chiếm 29,5% tổng lượng.

CHUYỂN DỊCH SANG CÁC NGUỒN CUNG GỖ HỢP PHÁP

Tiến sĩ Tô Xuân Phúc, Giám đốc điều hành Chương trình chính sách thương mại lâm sản, Tổ chức Forest Trends, nhận định có sự chuyển dịch đáng kể trong nhập khẩu gỗ nguyên liệu, từ các nguồn cung rủi ro cao sang các nguồn cung đảm bảo tính hợp pháp. Trước đây, nguồn cung gỗ tròn và gỗ xẻ chủ yếu đến từ Lào, Campuchia và các nước châu Phi, nơi vẫn tiềm ẩn rủi ro cao về tính hợp pháp. Tuy nhiên, đến năm 2024, trong số 5 nguồn cung gỗ tròn lớn nhất, 3 đến từ các quốc gia có tính hợp pháp cao: Hoa Kỳ (đứng thứ nhất), Bỉ (thứ hai) và Pháp (thứ tư). Tương tự, Hoa Kỳ cũng vươn lên vị trí dẫn đầu trong số 5 thị trường cung cấp gỗ xẻ lớn nhất cho Việt Nam. Các loại gỗ xẻ từ các nguồn cung này chủ yếu là gỗ rừng trồng, đặc biệt là tần bì, thông và dương.

Theo Tiến sĩ Phúc, kiểm soát tính hợp pháp của gỗ nguyên liệu nhập khẩu là yếu tố then chốt đối với ngành gỗ Việt Nam. Hiệp định VPA/FLEGT giữa Việt Nam và EU yêu cầu sử dụng gỗ hợp pháp. Đạo luật Lacey Act của Hoa Kỳ cấm buôn bán các loài cây và sản phẩm liên quan có nguồn gốc bất hợp pháp, bao gồm cả gỗ và các sản phẩm gỗ. Hoa Kỳ cũng đang xây dựng khung pháp lý chặt chẽ để quản lý tài nguyên rừng và đảm bảo tính hợp pháp của gỗ, đồng thời sẵn sàng áp dụng các biện pháp cứng rắn theo luật định, yêu cầu các quốc gia cung cấp gỗ và sản phẩm gỗ phải tuân thủ chính sách “Nước Mỹ trên hết” trong bảo hộ sản xuất nội địa và thương mại quốc tế.

Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VIFOREST, cho biết xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 8,8 tỷ USD trong năm 2024. Ngược lại, gỗ nguyên liệu từ Hoa Kỳ luôn đáp ứng các yêu cầu về gỗ hợp pháp, do đó ngành gỗ Việt Nam đang hướng đến nhập khẩu từ nguồn này.

“Mới đây, Trung Quốc đã cấm nhập khẩu gỗ tròn và gỗ xẻ từ Hoa Kỳ, ước tính khoảng 2 tỷ USD mỗi năm. Vì vậy, Hoa Kỳ đang tìm kiếm thị trường đầu ra cho mặt hàng này. Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam mong muốn nhập khẩu khối lượng gỗ tròn và gỗ xẻ này từ Mỹ để phục vụ chế biến gỗ, sau đó xuất khẩu,” ông Hoài chia sẻ.

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 15-2025 phát hành ngày 14/4/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây : https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1354 nông sản thị trường Vneconomy 07:00 15/04/2025 Chu Khôi

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.