Tại Diễn đàn Doanh nghiệp 2025, với chủ đề trọng tâm “Trợ lực cho doanh nghiệp vượt thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh”, ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Kinh tế tài chính của Quốc hội, đã nhấn mạnh những thách thức hiện hữu mà doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt, bao gồm cả những rào cản mang tính thể chế và phi thể chế.

Cải Cách Thể Chế: Yêu Cầu Đột Phá Về Tư Duy và Biện Pháp

Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô nhiều biến động, các chuyên gia nhận định rằng cải cách thể chế kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp là những yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh. Ông Hiếu nhấn mạnh rằng, cải cách thể chế không chỉ là một quá trình đơn lẻ mà cần được thực hiện liên tục và toàn diện. Hơn nữa, cần có những đột phá mạnh mẽ, vượt xa việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh thông thường.

Ông Hiếu lưu ý: “Thể chế là công cụ quản lý nhà nước thiết yếu. Tuy nhiên, thể chế yếu kém có thể tạo ra rào cản, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp”. Ông chỉ ra rằng, ngoài các thủ tục hành chính hiện hữu, chi phí tuân thủ pháp luật (ví dụ như tiền sử dụng đất, ký quỹ nhập khẩu phế liệu) tạo gánh nặng lớn cho doanh nghiệp. Chi phí cơ hội do thủ tục chậm trễ cũng đáng kể, có thể dẫn đến hủy hợp đồng và mất cơ hội đầu tư.

Theo ông Hiếu, cải cách thể chế cần tập trung vào việc cắt giảm cả thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ. Ông Hiếu nhấn mạnh: “Áp lực lên doanh nghiệp ngày càng gia tăng. Cải cách chỉ dừng ở mức ‘cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh’ sẽ không đủ. Cần những đột phá mạnh mẽ.”

Bài Học Từ Luật Doanh Nghiệp 2020

Ông Hiếu nhắc lại bài học kinh nghiệm từ Luật Doanh nghiệp 2020, một cuộc cải cách mang tính đột phá cả về tư duy và biện pháp. Trước năm 2000, thủ tục thành lập doanh nghiệp có thể kéo dài 6 tháng, thậm chí 2-3 năm. “Tư duy khi đó là doanh nghiệp chỉ được làm những gì Nhà nước cho phép. Chi phí thành lập doanh nghiệp rất lớn. Trong 10 năm, chỉ có 50 nghìn doanh nghiệp được thành lập và tồn tại,” ông Hiếu cho biết.

Luật Doanh nghiệp 2020 đã thay đổi tư duy này, chuyển từ cơ chế “cho phép” sang cơ chế “đăng ký”. Thủ tục thành lập doanh nghiệp được rút ngắn xuống còn 15-30 ngày. Luật cũng quy định thời gian xử lý hồ sơ, kể cả thời gian điều chỉnh. “Tư duy hoàn toàn thay đổi, bãi bỏ 160 giấy phép,” ông Hiếu nhấn mạnh. Kết quả là, số lượng doanh nghiệp thành lập trong 5 năm (2020-2025) đã tăng gấp 10 lần so với 10 năm trước đó. Ông Hiếu kiến nghị ưu tiên bãi bỏ các quy định, văn bản, Nghị định và Luật không phù hợp, không cần thiết.

Thành Lập Cơ Quan Giám Sát và Thúc Đẩy Cải Cách Thể Chế

Ông Hiếu cho rằng, cải cách cần xuất phát từ bên ngoài và áp đặt từ trên xuống. Ông chia sẻ kinh nghiệm từ các quốc gia khác, cho thấy việc thành lập một cơ quan chuyên môn thuộc Chính phủ, có thẩm quyền trình, là cần thiết. Cơ quan này cần có chuyên môn, độc lập và có thẩm quyền giám sát và thúc đẩy cải cách.

Ông Hiếu đề xuất Chính phủ thành lập một cơ quan giám sát và thúc đẩy cải cách thể chế, tồn tại ít nhất 5-10 năm. Cơ quan này cần có thẩm quyền, chuyên môn, độc lập và mạnh mẽ. Khi cải cách thể chế trở thành văn hoá, cơ quan này có thể giải tán.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.