Ngày 22 tháng 4 năm 2025, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức hội thảo công bố “Báo cáo Dòng chảy Pháp luật Kinh doanh Việt Nam 2024”, đánh giá sự thay đổi và tác động của môi trường pháp lý đối với hoạt động kinh doanh. Báo cáo ghi nhận Quốc hội đã ban hành 31 luật, Chính phủ ban hành 182 nghị định, và các Bộ ban hành 629 thông tư trong năm 2024. Sự gia tăng đáng kể về số lượng văn bản pháp luật so với năm 2023, đặc biệt là sự tăng gấp đôi về số lượng luật và nghị định, phản ánh một khối lượng công việc lập pháp và lập quy ngày càng lớn, đòi hỏi quy trình chặt chẽ hơn.

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhận định, mặc dù tăng trưởng GDP năm 2024 đạt 7,09%, thể hiện sự phục hồi ấn tượng của nền kinh tế, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sụt giảm đơn hàng, sự phục hồi chậm chạp của thị trường tiêu dùng và những vấn đề liên quan đến dòng vốn và lao động. Ông Công nhấn mạnh quyết tâm của Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong việc cải cách thể chế và hoàn thiện pháp luật, trích dẫn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm về “thể chế là điểm nghẽn của các điểm nghẽn” và yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển đổi tư duy quản lý sang hướng thúc đẩy và khơi thông hoạt động kinh doanh.

Báo cáo của VCCI ghi nhận sự sôi động trong công tác xây dựng pháp luật năm 2024, với nhiều luật, nghị định và thông tư được sửa đổi và ban hành theo hướng cải cách. Tuy nhiên, cũng chỉ ra những tồn tại trong quy trình lập pháp hiện tại, từ việc lựa chọn vấn đề, soạn thảo văn bản, đến lấy ý kiến và xây dựng các quy định chi tiết dưới luật. Việc sửa đổi đôi khi còn mang tính hình thức, thời gian chuẩn bị ngắn, và chưa thực sự phản ánh đầy đủ thực tiễn kinh doanh.

Thông qua việc theo dõi và phân tích các văn bản được ban hành, cũng như thu thập ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp, VCCI xác định 4 “dòng chảy” chính trong hệ thống pháp luật kinh doanh năm 2024:

• Thứ nhất: Nỗ lực cắt giảm điều kiện kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, và phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho chính quyền địa phương. Nhiều quy định đã được sửa đổi theo hướng đơn giản hóa, minh bạch và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Cộng đồng doanh nghiệp ngày càng chủ động hơn trong việc góp ý và phản biện chính sách, và nhiều chính sách ban hành trong năm 2024 đã thể hiện rõ dấu ấn từ thực tiễn doanh nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn những văn bản chưa phản ánh đúng mong muốn của thị trường do thời gian soạn thảo gấp và quá trình lấy ý kiến còn hình thức.

• Thứ hai: Một số chính sách cải cách vẫn chưa thực sự thuận lợi trong quá trình thực thi do tư duy quản lý cũ chưa được thay đổi triệt để. Ví dụ, thủ tục đầu tư và cấp phép vẫn còn phức tạp, và nhiều quy định kiểm soát chưa sát với thực tế. Một số lĩnh vực như xăng dầu, thiết bị bay, và công chứng vẫn tồn tại những quy định thiếu linh hoạt, gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh. Thị trường kỳ vọng vào một tư duy cải cách thực chất hơn, không chỉ trong việc rà soát và sửa đổi các quy định hiện hành mà còn trong cách xây dựng chính sách mới theo hướng mở, minh bạch và thân thiện với doanh nghiệp.

• Thứ ba: Chính sách tài chính - thuế có nhiều chuyển động tích cực, với việc triển khai nhiều chính sách miễn, giảm thuế và phí nhằm hỗ trợ phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn phản ánh một số bất cập trong thực thi, bao gồm áp lực chi phí, thời gian tuân thủ và sự thiếu đồng bộ trong các quy định pháp luật về thuế. Công tác quản lý thuế cũng có nhiều cải tiến, đặc biệt trong thương mại điện tử, nhưng vẫn còn những khoảng trống pháp lý, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ và cá nhân kinh doanh trên nền tảng số.

• Thứ tư: Chính sách thương mại điện tử đã có những điều chỉnh tích cực, nhưng vẫn còn thiếu đồng bộ. Số liệu thống kê cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, với 650 nghìn gian hàng trực tuyến trên sàn thương mại điện tử, 318.900 tỷ đồng giá trị hàng hoá giao dịch trên 5 sàn thương mại điện tử phổ biến năm 2024 và 20,5 tỷ USD doanh thu thương mại điện tử bán lẻ năm 2023. Tuy nhiên, cũng có đến 165 nghìn gian hàng rời bỏ thương mại điện tử trong năm 2024, phản ánh sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trong lĩnh vực này. Pháp luật thương mại điện tử hiện hành dường như còn “bỏ ngỏ” quyền và lợi ích của các chủ thể. Nhiều chính sách mới đã được ban hành kịp thời để đáp ứng yêu cầu quản lý, nhưng vẫn còn những quy định chưa bao quát hết thực tiễn, đặc biệt đối với nhóm cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, tự phát. Việc hoàn thiện khung pháp lý để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, minh bạch là rất cần thiết.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.