Tại Diễn đàn ESG Việt Nam lần thứ nhất, các chuyên gia, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp đồng thuận về sự chuyển dịch tất yếu từ tự nguyện sang bắt buộc trong việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG. Sự chuyển đổi này là điều kiện tiên quyết để Việt Nam hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu và đảm bảo tăng trưởng bền vững. TS. Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc Văn phòng Ban IV, nhấn mạnh sự cần thiết của việc khai thác nội lực, đặc biệt từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV), các hộ kinh doanh và các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, trong bối cảnh trước đây tăng trưởng kinh tế phụ thuộc lớn vào vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Việc chuyển đổi từ mô hình phụ thuộc FDI sang tự chủ đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam chủ động thích ứng với các chuẩn mực phát triển mới, trong đó ESG đóng vai trò then chốt. Mặc dù ESG được xác định là xu hướng chủ đạo, việc triển khai thực tế tại Việt Nam còn gặp nhiều thách thức, đặc biệt là khả năng tiếp cận nguồn vốn xanh của các DNNVV, chiếm phần lớn (97%) số lượng doanh nghiệp cả nước.

Ông Mạc Quốc Anh, Viện trưởng Viện Kinh tế và Phát triển Doanh nghiệp, nhận định tín dụng xanh đã có những chuyển biến tích cực, thể hiện qua mức tăng trưởng 22% so với cùng kỳ năm trước và các cam kết đầu tư quốc tế, ví dụ khoản tài trợ 210 triệu USD từ IFC. Tuy nhiên, phần lớn dòng vốn này tập trung vào các doanh nghiệp quy mô lớn có tiềm lực tài chính mạnh và năng lực quản trị tốt. Các DNNVV thường gặp khó khăn do thiếu tài sản đảm bảo, báo cáo tài chính không đạt chuẩn và chưa đáp ứng được các yêu cầu khắt khe về minh bạch thông tin và tiêu chuẩn ESG, từ đó bị loại khỏi danh sách ưu tiên tiếp cận vốn xanh.

Thực tế cho thấy, chỉ có khoảng 4,5% tín dụng hiện tại là tín dụng xanh và chỉ 30% DNNVV tiếp cận được các chuẩn mực báo cáo phát triển bền vững. Nhiều doanh nghiệp còn thiếu kiến thức về ESG hoặc không có đội ngũ nhân sự chuyên trách để triển khai các tiêu chí này một cách bài bản. Lãi suất ưu đãi cho các dự án xanh chưa đủ hấp dẫn, khiến chi phí vốn vẫn là rào cản lớn đối với các doanh nghiệp muốn chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững. Sự thiếu hụt thông tin, tư vấn theo chuỗi giá trị và phối hợp thiếu đồng bộ giữa các bộ, ngành càng gây khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực tư nhân, trong quá trình ESG hóa hoạt động sản xuất kinh doanh.

Từ góc độ chính sách, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã có những bước đi quan trọng trong việc thúc đẩy tín dụng xanh. Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, cho biết NHNN đã ban hành các văn bản pháp lý quan trọng như Thông tư 17/2022/TT-NHNN hướng dẫn quản lý rủi ro môi trường trong cấp tín dụng. NHNN cũng triển khai Chiến lược phát triển ngân hàng xanh, các kế hoạch hành động hỗ trợ tăng trưởng xanh, cho vay nông nghiệp bền vững và các dự án chống biến đổi khí hậu. Những nỗ lực này không chỉ nâng cao nhận thức và trách nhiệm xã hội trong hệ thống tài chính mà còn tạo nền tảng pháp lý để các tổ chức tín dụng điều chỉnh chiến lược kinh doanh theo hướng bền vững.

Tuy nhiên, để giải quyết triệt để các thách thức, đặc biệt trong việc tiếp cận tài chính xanh, các chuyên gia đề xuất các giải pháp thiết thực hơn dành riêng cho DNNVV. Ông Mạc Quốc Anh kiến nghị: (1) thiết lập cơ chế bảo lãnh tín dụng xanh với tỷ lệ bảo lãnh từ 30–50% để giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng; (2) đơn giản hóa các tiêu chí đánh giá ESG, áp dụng mô hình quốc tế với 10–12 chỉ số cốt lõi; (3) thúc đẩy chuyển đổi số và nền tảng dữ liệu xanh để giảm chi phí năng lượng, khí thải và nâng cao khả năng quản lý ESG; (4) cải cách chính sách thuế, miễn hoặc giảm thuế từ 2–4 năm cho doanh nghiệp thực hành mô hình xanh; (5) thiết lập mạng lưới cố vấn ESG theo chuỗi giá trị, học hỏi từ các tập đoàn quốc tế như Samsung, để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ tiếp cận thị trường, công nghệ và truyền thông hiệu quả hơn.

ESG không chỉ là vấn đề môi trường hay hình ảnh doanh nghiệp mà còn là chiến lược sống còn trong kỷ nguyên hội nhập và phát triển bền vững. Việc Việt Nam xác định ESG là một ưu tiên chiến lược, song song với việc hoàn thiện thể chế và cải cách chính sách tín dụng xanh, sẽ là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là các DNNVV, trở thành lực lượng tiên phong trong tiến trình kiến tạo nền kinh tế xanh, tự chủ và có sức chống chịu cao hơn trước những thách thức toàn cầu ngày càng phức tạp.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.