Hội thảo khoa học “TP.HCM - Thành tựu 50 năm xây dựng, bảo vệ và phát triển,” do Thành ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM tổ chức vào cuối tháng 3/2025, đã thu hút sự tham gia và đóng góp đáng kể từ giới khoa học và chuyên gia.

Bản chất Năng động, Sáng tạo và Chấp nhận Rủi ro

Phát biểu tại hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh vai trò then chốt của thành phố trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước kể từ ngày 30/4/1975. Ông Nghị khẳng định, TP.HCM đã vươn lên trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu, đồng thời bày tỏ khát vọng phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Truyền thống cách mạng, tinh thần đoàn kết, năng động và đổi mới sáng tạo được xác định là động lực cốt lõi thúc đẩy sự phát triển của thành phố.

Đặc tính năng động, sáng tạo và chấp nhận rủi ro đã trở thành di sản của TP.HCM, kế thừa tinh thần của Sài Gòn năng động, Gia Định sáng tạo và Chợ Lớn dám nghĩ dám làm. Tinh thần này không ngừng được củng cố và phát triển trong suốt 50 năm thống nhất đất nước.

Trong bối cảnh an ninh lương thực bị đe dọa vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, Bí thư Thành ủy TP.HCM Võ Văn Kiệt đã chủ trì các cuộc họp khẩn cấp với các lãnh đạo chủ chốt và bà Nguyễn Thị Ráo (Ba Thi), Giám đốc Công ty Lương thực Thành phố, để tìm giải pháp cứu đói. Quyết định cấp vốn cho tổ thu mua lương thực của bà Ba Thi để thu mua lúa gạo trực tiếp từ nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long với giá cao hơn 4-5 lần so với giá nhà nước quy định đã đi ngược lại cơ chế “ngăn sông cấm chợ” thời bấy giờ. Biện pháp này không chỉ giải quyết được cuộc khủng hoảng trước mắt mà còn mở đường cho những đổi mới sâu rộng trong sản xuất kinh doanh, tạo tiền đề cho công cuộc Đổi mới trên phạm vi cả nước từ giữa những năm 1980.

Ông Phạm Chánh Trực trong tác phẩm “Sống là cống hiến” đã nhấn mạnh vai trò của người dân thành phố trong việc tự cứu mình bằng các hoạt động năng động, sáng tạo, góp phần giúp cả nước vượt qua khủng hoảng và chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ông Trực nhấn mạnh trách nhiệm của TP.HCM trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đòi hỏi thành phố phải không ngừng sáng tạo.

Sự ra đời của hàng loạt mô hình mới như khu chế xuất, khu công nghiệp, công viên phần mềm, khu công nghệ cao, chuỗi siêu thị Co.op đã được nhân rộng và trở thành mô hình phát triển cho cả nước. PGS.TS. Phan Xuân Biên nhận định rằng những chính sách đổi mới của TP.HCM ban đầu bị coi là “phá rào” nhưng sau đó được ghi nhận là bước đột phá đầu tiên của quá trình đổi mới, khẳng định đặc trưng tính cách anh hùng đã trở thành thương hiệu của TP.HCM.

Vượt Qua Thách Thức, Thúc Đẩy Tăng Trưởng Kinh tế

TP.HCM đang chuyển đổi mô hình kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu, tập trung vào cải thiện chất lượng tăng trưởng, phát triển công nghệ cao, kinh tế xanh, kinh tế số và kinh tế tuần hoàn. Đến nay, TP.HCM đóng góp 21,3% GDP cả nước, 29,38% tổng thu ngân sách nhà nước và 22,9% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.

Tỷ trọng GRDP của TP.HCM tăng dần lên trên 20% vào năm 2010, thu hút FDI giai đoạn 1996-2010 chiếm trên 10% cả nước và kim ngạch xuất khẩu hàng năm chiếm khoảng 50% cả nước vào đầu những năm 2000. Khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của thành phố sau Đổi mới. Giá trị sản xuất của khu vực này đã tăng gần 1.800 lần sau 10 năm, từ 8,63 tỷ đồng năm 1985 lên 3.162 tỷ đồng năm 1990 và 15.402 tỷ đồng năm 1995.

Theo Chi cục Thống kê TP.HCM, TP.HCM hiện đóng góp lớn nhất vào GDP Việt Nam, chiếm hơn 15%. Tăng trưởng kinh tế của thành phố duy trì ở mức hai con số trong giai đoạn 1992-2011. Đến năm 2024, GRDP của thành phố đạt gần 1,8 triệu tỷ đồng, gấp hơn 27.000 lần so với năm đầu Đổi mới.

Trong năm 2024, kinh tế TP.HCM tiếp tục phục hồi tích cực, duy trì tăng trưởng và chuyển dịch theo hướng hiện đại. Cụ thể, tăng trưởng GRDP lần lượt đạt 6,79% (quý 1), 6,53% (quý 2), 7,36% (quý 3) và 7,92% (quý 4). Thành phố đặt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số vào năm 2025 và đề ra 31 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, trong đó chú trọng tốc độ tăng trưởng GRDP trên 10%.

Mặc dù tốc độ tăng trưởng kinh tế chưa đạt kỳ vọng, TP.HCM vẫn giữ vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước. PGS. Trần Hoàng Ngân nhận định rằng kết quả tăng trưởng năm 2024 là thành quả của quá trình nỗ lực của thành phố trong những năm trước, cùng với động lực từ đầu tư và tiêu dùng. Tỷ lệ đóng góp vào ngân sách quốc gia của thành phố vẫn ở mức 26-27%, vượt mốc 500.000 tỷ đồng. GRDP ba tháng đầu năm 2025 tăng 7,51% so với cùng kỳ năm ngoái, mức cao nhất trong vòng 6 năm, theo báo cáo của Chi cục Thống kê TP.HCM.

TP.HCM: Thành Phố Của Những Đột Phá

Trong nửa thế kỷ qua (1975-2025), kinh tế TP.HCM đã có sự chuyển dịch cơ cấu rõ rệt. Từ một đô thị công nghiệp vào trước năm 1990, khu vực dịch vụ đã nổi lên và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong cơ cấu GRDP. Trong giai đoạn 2004-2024, khu vực dịch vụ tăng tốc vượt bậc, chiếm xấp xỉ 65%, đưa TP.HCM tiệm cận mô hình các đại đô thị toàn cầu.

Từ trung tâm sản xuất hàng hóa, thành phố đang chuyển mình thành điểm đến cung cấp các dịch vụ tài chính, công nghệ, thương mại điện tử, chuỗi cung ứng, logistics và dịch vụ cảng. TP.HCM đã mở rộng quy mô nền kinh tế gấp 3,8 lần sau hai thập niên, từ 16,56 tỷ USD năm 2010 lên 63,58 tỷ USD năm 2023, với tốc độ tăng trưởng nhanh hơn Singapore (2,09 lần), Bangkok (2,68 lần) và Jakarta (3,2 lần).

Kể từ ngày 30/4/1975, Bộ Chính trị đã ban hành bốn nghị quyết về phát triển TP.HCM, thể hiện vai trò và vị thế ngày càng quan trọng của thành phố. Ngoài ra, Bộ Chính trị còn ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ, trong đó TP.HCM là hạt nhân phát triển.

Sự phát triển năng động, dám nghĩ dám làm, những sáng tạo mang tính đột phá của TP.HCM, cùng với các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ tạo cơ chế đặc thù để thành phố bứt phá nhằm xây dựng TP.HCM hiện đại, văn minh, nghĩa tình. PGS. Phan Xuân Biên nhấn mạnh vai trò của TP.HCM như một điểm sáng nổi bật, khí phách và bản chất anh hùng từ những năm tháng gian nan.

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 17+18 -2025 phát hành ngày 28/4/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây : https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1374

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.