Sau nhiều tháng đàm phán gay gắt, tưởng chừng bế tắc do những bất đồng tại Nhà Trắng giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky, một thỏa thuận khung vừa được ký kết, đặt nền móng cho việc thành lập một quỹ đầu tư chung hướng tới tái thiết Ukraine. Sáng kiến này nhằm mục tiêu kiến tạo một giải pháp hòa bình bền vững trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine đã bước sang năm thứ ba. Thỏa thuận này đóng vai trò then chốt trong nỗ lực của chính quyền Zelensky nhằm điều chỉnh và củng cố quan hệ với chính quyền Trump. Các quan chức Ukraine kỳ vọng thỏa thuận này sẽ củng cố cam kết tiếp tục hỗ trợ của Hoa Kỳ đối với Ukraine trong bối cảnh xung đột leo thang.

Bộ Tài chính Hoa Kỳ thông qua mạng xã hội X, đã công bố hình ảnh Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Phó Thủ tướng thứ nhất Ukraine Yulia Svyrydenko ký kết thỏa thuận. Bài đăng nhấn mạnh “thỏa thuận này thể hiện rõ ràng cam kết của chính quyền Tổng thống Trump đối với một Ukraine tự do, có chủ quyền và thịnh vượng.” Bà Svyrydenko, cũng chia sẻ hình ảnh trên X, cho biết Washington sẽ đóng góp vào quỹ đầu tư chung này. “Ngoài hỗ trợ tài chính trực tiếp, Hoa Kỳ cũng sẽ cung cấp hỗ trợ BỔ SUNG, ví dụ như hỗ trợ hệ thống phòng không cho Ukraine,” bà Svyrydenko viết. Thông tin này trước đó không được phía Hoa Kỳ công khai.

Theo số liệu từ Viện Kiel, Đức, Hoa Kỳ là nhà tài trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine kể từ khi cuộc chiến Nga-Ukraine nổ ra vào đầu năm 2022, với tổng viện trợ vượt quá 64 tỷ euro (tương đương 72 tỷ USD). Trước khi ký kết thỏa thuận, Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh sự cần thiết phải có “quid pro quo” (có đi có lại) khi viện trợ cho Kiev, ám chỉ quyền khai thác các mỏ khoáng sản phong phú của Ukraine.

Trong thông báo chính thức về thỏa thuận, Bộ Tài chính Hoa Kỳ nhấn mạnh quan hệ đối tác Hoa Kỳ-Ukraine ghi nhận “sự hỗ trợ tài chính và vật chất đáng kể mà người dân Mỹ đã cung cấp để bảo vệ Ukraine kể từ khi chiến sự toàn diện Nga-Ukraine bắt đầu.” Bà Svyrydenko nhấn mạnh thỏa thuận này cho phép Ukraine “quyết định khai thác gì và ở đâu,” đồng thời khẳng định quyền sở hữu các mỏ khoáng sản vẫn thuộc về Ukraine. Ukraine là quốc gia giàu tài nguyên thiên nhiên, bao gồm nhiều kim loại đất hiếm, nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thiết bị điện tử tiêu dùng, xe điện và ứng dụng quân sự. Hiện nay, hoạt động khai thác đất hiếm toàn cầu đang bị chi phối bởi Trung Quốc. Ukraine cũng sở hữu trữ lượng lớn sắt, uranium và khí đốt tự nhiên.

Bà Svyrydenko khẳng định thỏa thuận này không tạo ra bất kỳ nghĩa vụ nợ nào cho Ukraine đối với Hoa Kỳ, một điểm quan trọng trong quá trình đàm phán kéo dài. “Thỏa thuận này tuân thủ Hiến pháp Ukraine và chiến dịch gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine. Đây là những yếu tố then chốt trong lập trường đàm phán của Ukraine,” bà khẳng định.

Thỏa thuận khoáng sản và các nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy hòa bình ở Ukraine được đàm phán riêng rẽ, nhưng phản ánh cách tiếp cận tổng thể của Washington đối với cuộc xung đột Nga-Ukraine. Sau khi nhậm chức, chính quyền Trump đã thay đổi chính sách của Hoa Kỳ, thể hiện quan điểm mềm mỏng hơn với Nga và đôi khi đổ lỗi cho ông Zelensky về cuộc chiến. Trong đề xuất hòa bình cho Ukraine, Washington kêu gọi công nhận yêu sách của Nga đối với Crimea (khu vực thuộc lãnh thổ Ukraine bị Moscow chiếm đóng từ năm 2015) cùng với bốn khu vực khác của Ukraine. Ông Zelensky khẳng định Kiev sẽ không bao giờ chấp nhận điều này, vì nó vi phạm Hiến pháp Ukraine.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.