Thuế suất trừng phạt 145% do chính quyền Trump áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc đang tạo áp lực đáng kể lên dòng đơn hàng từ các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ. Để đối phó, Bắc Kinh đang tích cực khuyến khích các nhà xuất khẩu chuyển hướng sang thị trường nội địa, một chiến lược có thể vô tình đẩy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vào vòng xoáy giảm phát sâu hơn, theo phân tích của CNBC.

Các chính quyền địa phương và các tập đoàn lớn của Trung Quốc gần đây đã công bố các biện pháp hỗ trợ các nhà xuất khẩu bị ảnh hưởng bởi thuế quan, tập trung vào việc khai thác thị trường tiêu dùng nội địa. Các “gã khổng lồ” thương mại điện tử như JD.com, Tencent và Douyin đang triển khai các sáng kiến cụ thể. JD.com, ví dụ, đã cam kết 200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 28 tỷ đô la Mỹ) để hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu, thiết lập một khu vực chuyên biệt trên nền tảng của mình dành cho các sản phẩm trước đây được xuất khẩu sang Hoa Kỳ, với mức chiết khấu lên tới 55%.

CUỘC CHIẾN GIÁ CẢ GIA TĂNG

Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc, ông Sheng Qiuping, trong một tuyên bố gần đây, nhấn mạnh vai trò quan trọng của thị trường nội địa rộng lớn như một bộ đệm cho các nhà xuất khẩu trong bối cảnh các cú sốc bên ngoài, đồng thời kêu gọi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền để ổn định xuất khẩu và kích thích tiêu dùng.

Ông Yingke Zhou, chuyên gia kinh tế cấp cao về Trung Quốc tại Barclays, dự báo: “Tác dụng phụ sẽ là một cuộc chiến giá cả gay gắt giữa các công ty Trung Quốc”. Việc chuyển hướng một lượng lớn hàng hóa lẽ ra được xuất khẩu sang Hoa Kỳ vào thị trường nội địa với mức chiết khấu sâu có thể làm xói mòn biên lợi nhuận của các công ty, gây áp lực lên việc làm. Trong bối cảnh triển vọng việc làm bấp bênh và lo ngại về sự ổn định thu nhập vốn đã kìm hãm nhu cầu tiêu dùng ở Trung Quốc, tình hình trở nên phức tạp hơn.

Sau khi dao động gần mốc 0% trong năm 2023 và 2024, Chỉ số Giá Tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc đã chứng kiến sự suy giảm trong năm nay, với hai tháng giảm liên tiếp vào tháng Hai và tháng Ba năm 2025. Chỉ số Giá Sản xuất (PPI) đã giảm liên tục trong 29 tháng tính đến tháng Ba, với mức giảm 2,5% so với cùng kỳ năm trước.

Morgan Stanley dự báo rằng do tác động của thuế quan đối với lượng đơn hàng xuất khẩu, tình trạng giảm phát giá bán buôn ở Trung Quốc có thể trở nên trầm trọng hơn, với PPI có thể giảm 2,8% trong tháng Tư. Báo cáo của Morgan Stanley nhấn mạnh: “Chúng tôi tin rằng tác động của thuế quan sẽ rõ rệt hơn trong quý này, vì nhiều nhà xuất khẩu đã tạm ngừng sản xuất và giao hàng sang Hoa Kỳ”.

Ông Shan Hui, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Goldman Sachs, dự báo CPI cả năm 2025 của Trung Quốc sẽ đi ngang, sau khi tăng 0,2% trong năm 2024. PPI cả năm được dự báo giảm 1,6%, sau mức giảm 2,2% của năm trước. Ông Shan nhận xét: “Giá cả sẽ cần phải giảm đối với cả người mua trong nước và khách hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác ngoài Hoa Kỳ để họ có thể giúp hấp thụ nguồn cung dư thừa do các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ để lại”. Chuyên gia này cũng cảnh báo rằng năng lực sản xuất có thể không điều chỉnh đủ nhanh để ứng phó với việc tăng thuế đột ngột, có khả năng làm trầm trọng thêm các vấn đề dư thừa công suất trong một số ngành.

Goldman Sachs dự báo Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế của Trung Quốc sẽ chỉ tăng 4% trong năm nay, ngay cả khi Chính phủ nước này đã đặt mục tiêu tăng trưởng cho năm 2025 ở mức “khoảng 5%”.

Ông Shen Meng, Giám đốc ngân hàng đầu tư Chanson & Co. tại Bắc Kinh, cho rằng những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm giúp các nhà xuất khẩu bị ảnh hưởng bởi thuế quan của Mỹ chuyển hướng sang bán hàng trong nước có thể chỉ có tác dụng ngắn hạn. Việc mất khả năng tiếp cận thị trường Mỹ đang đặt ra những thách thức đáng kể đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc, làm trầm trọng thêm tình trạng thừa cung thiếu cầu trong nước, thúc đẩy cạnh tranh về giá và xói mòn biên lợi nhuận vốn đã mỏng manh, đồng thời làm gia tăng tình trạng chậm thanh toán và tỷ lệ hoàn trả hàng cao. Ông Shen nói: “Đối với các nhà xuất khẩu trước đây bán được hàng với giá cao hơn cho Hoa Kỳ, việc bán hàng tại thị trường nội địa Trung Quốc chỉ là một cách để giải phóng hàng tồn kho và giảm bớt áp lực dòng tiền ngắn hạn. Khả năng sinh lời là rất thấp”.

“HAI CÚ SỐC CÙNG LÚC”

Ông Shen cho rằng việc thu hẹp biên lợi nhuận có thể buộc một số công ty xuất khẩu phải đóng cửa, trong khi những doanh nghiệp khác có thể lựa chọn duy trì hoạt động và chấp nhận thua lỗ, chỉ để tránh việc ngừng hoạt động nhà máy. Khi ngày càng nhiều công ty đóng cửa hoặc thu hẹp quy mô hoạt động, hậu quả sẽ lan sang thị trường lao động. Chuyên gia Shan của Goldman Sachs ước tính rằng 16 triệu việc làm, chiếm hơn 2% lực lượng lao động của Trung Quốc, tham gia vào quá trình sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Bà Wang Dan, giám đốc Trung Quốc tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, cảnh báo rằng tình trạng mất việc làm đang gia tăng ở các khu vực phụ thuộc vào xuất khẩu trong nền kinh tế Trung Quốc. Bà ước tính tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị nước này sẽ là 5,7% trong năm nay, cao hơn mục tiêu chính thức là 5,5%.

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây đã giúp Trung Quốc bù đắp được lực cản từ cuộc khủng hoảng bất động sản, vốn đang kìm hãm đầu tư và chi tiêu của người tiêu dùng, đồng thời gây căng thẳng cho ngân sách của các địa phương và khu vực ngân hàng. Tình trạng khủng hoảng tiếp diễn của lĩnh vực bất động sản cùng với mức thuế quan cao ngất ngưởng của Mỹ đồng nghĩa rằng “nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với hai trở ngại lớn cùng một lúc”, theo ông Ting Lu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Nomura.

Trong một báo cáo gần đây, ông Lu cảnh báo rằng Trung Quốc đang đứng trước nguy cơ hứng chịu “một cú sốc nhu cầu tồi tệ hơn dự kiến”.

Đang có những lời kêu gọi Chính phủ Trung Quốc đưa ra các biện pháp kích thích kinh tế mạnh mẽ hơn, nhưng nhiều nhà kinh tế tin rằng Bắc Kinh có thể sẽ chờ đợi cho đến khi nhận thấy những dấu hiệu cụ thể về sự suy giảm kinh tế mới đẩy mạnh các biện pháp tài khóa. Chuyên gia Wang của Eurasia Group nhận xét: “Nhà chức trách hiện tại không coi giảm phát là một cuộc khủng hoảng. Thay vào đó, họ đang coi việc giá giảm xuống thấp như một vùng đệm để hỗ trợ tiền tiết kiệm của hộ gia đình trong giai đoạn chuyển đổi kinh tế”.

Giáo sư Justin Yifu Lin của Đại học Bắc Kinh cho rằng Trung Quốc có thể sử dụng đồng thời chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các biện pháp có mục tiêu khác để tăng cường sức mua của người dân. Ông Lin nói với báo giới hôm 21/4: “Thách thức mà Mỹ đang đối mặt lớn hơn so với thách thức mà Trung Quốc gặp phải”. Vị giáo sư dự báo xung đột thuế quan hiện nay sẽ sớm được giải quyết, nhưng không đưa ra một khoảng thời gian dự kiến cho việc này. Ông nhấn mạnh rằng Trung Quốc vẫn giữ được năng lực sản xuất, nhưng Mỹ sẽ mất ít nhất 1-2 năm để đưa sản xuất về nước, đồng nghĩa người tiêu dùng Mỹ sẽ phải chịu mức giá hàng hóa cao trong khoảng thời gian đó.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.