Bản tin Tài chính Chuyên nghiệp

Ngày 13/05/2025, 10:00 (GMT) – Luật Bảo hiểm Xã hội (BHXH) sửa đổi, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc gia tăng quyền lợi và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho lực lượng lao động phi chính thức tiếp cận các chế độ hưu trí và thai sản. BHXH tự nguyện, một hình thức bảo hiểm mà người lao động tự chi trả, không có sự hỗ trợ từ doanh nghiệp hay nhà nước như BHXH bắt buộc, trong nhiều năm qua chỉ giới hạn ở hai chế độ: hưu trí và tử tuất. Điều này đã hạn chế tính hấp dẫn đối với nhóm lao động phi chính thức, bao gồm tiểu thương, nông dân và lao động tự do.

Một trong những điểm sửa đổi then chốt của Luật BHXH sửa đổi là việc bổ sung chế độ trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện, áp dụng cho cả nam và nữ. Cụ thể, người lao động đóng BHXH đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi sẽ được hưởng trợ cấp một lần với mức 2 triệu đồng/con. Khoản hỗ trợ này mang ý nghĩa thiết thực đối với những lao động tự do có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, thường không nhận được sự hỗ trợ tài chính từ doanh nghiệp khi sinh con. Chính sách mới này không chỉ thể hiện tính nhân văn mà còn góp phần nâng cao phúc lợi xã hội và giảm bớt gánh nặng tài chính cho các gia đình có thu nhập thấp. Đáng chú ý, nếu cả cha và mẹ đều tham gia BHXH tự nguyện và đáp ứng đủ điều kiện, cả hai đều được nhận trợ cấp. Trong trường hợp người mẹ qua đời sau khi sinh, người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được hưởng khoản trợ cấp này.

Hiện tại, để được hưởng lương hưu từ BHXH tự nguyện, người lao động phải có thời gian đóng BHXH tối thiểu là 20 năm. Điều này dẫn đến việc nhiều người dù đã đóng góp trong nhiều năm nhưng không đủ thời gian theo quy định vẫn không đủ điều kiện nhận lương hưu. Luật sửa đổi sẽ giảm mốc thời gian này xuống còn 15 năm, và theo lộ trình đến năm 2030, có thể tiếp tục giảm xuống 10 năm, mở ra cơ hội tiếp cận quyền lợi hưu trí cho hàng triệu lao động phi chính thức. Từ ngày 01/07/2025, người tham gia BHXH tự nguyện đạt độ tuổi nghỉ hưu theo quy định và đã đóng BHXH tối thiểu 15 năm sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng. Đối với những người đã tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 01/01/2021 và đã đóng BHXH đủ 20 năm, họ có thể lựa chọn nhận lương hưu sớm hơn, từ 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với nữ - thay vì phải chờ đến độ tuổi nghỉ hưu theo quy định hiện hành. Sự linh hoạt này tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động có sức khỏe yếu hoặc có nhu cầu nghỉ ngơi sớm, đồng thời đảm bảo quyền lợi được nhận lương hưu đầy đủ và ổn định cuộc sống khi về già.

Bên cạnh việc mở rộng quyền lợi, Chính phủ cũng đang xây dựng các chính sách hỗ trợ mức đóng để khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện. Ngân sách nhà nước sẽ tiếp tục hỗ trợ theo các mức hiện hành: 30% mức đóng đối với người thuộc hộ nghèo, 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo và 10% đối với các đối tượng khác. Một số địa phương còn có các chính sách riêng để hỗ trợ thêm kinh phí, khuyến khích người dân tham gia. Ví dụ, Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương,… có mức hỗ trợ thêm từ 10% đến 20% tùy theo điều kiện của từng địa phương. Những hỗ trợ này giúp giảm gánh nặng tài chính và tạo động lực để người dân gắn bó lâu dài với BHXH tự nguyện.

Các chuyên gia an sinh xã hội nhận định rằng những thay đổi trong chính sách BHXH tự nguyện sẽ tạo ra một cú hích mạnh mẽ trong việc mở rộng độ bao phủ của BHXH. Khi quyền lợi được tăng lên, điều kiện tham gia linh hoạt hơn và có sự hỗ trợ tài chính từ nhà nước, người dân sẽ có động lực lớn hơn để tham gia. Theo số liệu thống kê của BHXH Việt Nam, hiện cả nước có khoảng 1,7 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, chiếm chưa đến 3% lực lượng lao động. Với các điều chỉnh tích cực có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, mục tiêu đạt 5 triệu người tham gia BHXH tự nguyện vào năm 2030 trở nên khả thi hơn nếu có sự phối hợp đồng bộ từ trung ương đến địa phương.

Các chuyên gia khuyến cáo người lao động, đặc biệt là những người đang làm việc trong khu vực phi chính thức, nên chủ động tìm hiểu về chính sách BHXH tự nguyện và đăng ký tham gia sớm. Việc tham gia ngay từ bây giờ không chỉ giúp tích lũy thời gian đóng BHXH mà còn là sự chuẩn bị vững chắc cho tương lai khi về già. Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 là một bước đột phá lớn trong việc mở rộng quyền lợi, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động phi chính thức được bảo vệ về hưu trí và thai sản. Những điểm mới như chế độ thai sản lần đầu tiên được áp dụng cho BHXH tự nguyện, việc rút ngắn thời gian đóng để nhận lương hưu và chính sách hỗ trợ mức đóng sẽ là tiền đề để người dân yên tâm tham gia và gắn bó lâu dài với chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.

---

Source: TAPCHICONGTHUONG
This article has been adapted from its original source.