Tại diễn đàn “Thúc đẩy Năng lượng Xanh trong Khu Công nghiệp - Giải pháp cho Doanh nghiệp Triển khai Hiệu quả” ngày 15/5, ông Nguyễn Ngọc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế Ngành, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, đã cung cấp một bức tranh toàn cảnh về bối cảnh khu công nghiệp (KCN) Việt Nam. Hiện tại, Việt Nam có 419 KCN đã được thành lập, với 381 KCN đang hoạt động, cùng với khoảng 900 cụm công nghiệp được quy hoạch, trong đó 700 cụm đã đi vào vận hành, quy tụ trên 40.000 doanh nghiệp.

Vướng mắc trong Triển khai Năng lượng Tái tạo

Ông Trung nhấn mạnh tiềm năng đáng kể của điện mặt trời áp mái (ĐMTAM) trong các KCN, cụm công nghiệp, ước tính vào khoảng 12-20 GWp. Đây là một nguồn năng lượng tái tạo onsite đáng kể, có thể đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện năng tại chỗ, đồng thời giảm áp lực lên lưới điện quốc gia. Việc triển khai ĐMTAM mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm giảm chi phí năng lượng, nâng cao hình ảnh thương hiệu xanh và đóng góp vào mục tiêu an ninh năng lượng quốc gia.

Tuy nhiên, việc triển khai năng lượng xanh, đặc biệt là ĐMTAM, đang đối mặt với nhiều thách thức. Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI, chỉ ra sự thiếu rõ ràng và nhất quán trong các quy định, hướng dẫn từ các bộ, ngành liên quan. Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy định, thủ tục đăng ký, đấu nối và vận hành hệ thống ĐMTAM.

Ông Trung cũng lưu ý về sự thiếu đồng bộ trong hành lang pháp lý, gây trở ngại cho quá trình đầu tư. Chi phí đầu tư ban đầu cao, ước tính nhiều tỷ đồng cho mỗi MW, cũng là một rào cản đáng kể, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Thêm vào đó, cơ sở hạ tầng kỹ thuật tại nhiều KCN chưa đáp ứng được yêu cầu tích hợp nguồn điện phân tán, với hệ thống lưới điện nội bộ còn hạn chế.

Ngoài ra, nhận thức và kỹ năng về phát triển, quản lý hệ thống năng lượng xanh của một bộ phận doanh nghiệp còn hạn chế, dẫn đến sự e ngại về rủi ro công nghệ và hiệu quả đầu tư.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Vũ Huy Đông, đại diện Công ty Cổ phần Năng lượng ADE, cho biết các KCN chiếm hơn 50% tổng tiêu thụ điện năng của ngành sản xuất và là khu vực phát thải lớn. Để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường khắt khe từ các thị trường xuất khẩu, các doanh nghiệp buộc phải có chiến lược giảm phát thải carbon, trong đó sử dụng năng lượng tái tạo là một giải pháp then chốt.

Cần Hoàn thiện Khung Pháp lý

Để thúc đẩy phát triển năng lượng xanh trong KCN, cần có các giải pháp đồng bộ. Cụ thể, cần hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo tính đồng bộ, rõ ràng, minh bạch. Các bộ, ngành cần nhanh chóng ban hành thông tư, văn bản hướng dẫn chi tiết việc thực hiện Nghị định 57/2025/NĐ-CP và 58/2025/NĐ-CP.

Đặc biệt, cần sớm có quy định, hướng dẫn rõ ràng về mô hình điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu trong khu công nghiệp (ví dụ: định mức công suất được bán dư lên lưới, hợp đồng mua bán điện nội bộ giữa doanh nghiệp trong khu công nghiệp, thủ tục đấu nối đơn giản hơn…).

Ông Trung đề xuất các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng xanh, như miễn/giảm thuế nhập khẩu cho thiết bị năng lượng xanh, cho phép khấu hao nhanh tài sản là hệ thống điện mặt trời, hoặc thiết lập quỹ tín dụng xanh. Đồng thời, khuyến khích mô hình hợp tác ESCO (Energy Service Company), theo đó bên thứ ba đầu tư lắp đặt hệ thống, doanh nghiệp chỉ mua điện lại.

Các chủ đầu tư hạ tầng KCN cần nâng cấp hệ thống lưới điện tại chỗ, lắp đặt các thiết bị đo đếm thông minh, trạm biến áp có dự phòng công suất. Cần xây dựng cơ chế vận hành lưới điện linh hoạt, an toàn, có dự phòng trong trường hợp ngừng cấp điện lưới hoặc sự cố.

Ông Trung gợi ý tổ chức các chương trình tập huấn, tư vấn cho doanh nghiệp về lợi ích, kỹ thuật và quản lý dự án năng lượng xanh, chia sẻ các mô hình điểm thành công. Cần đào tạo đội ngũ kỹ sư, công nhân có tay nghề trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Ông Trung nhấn mạnh phát triển năng lượng xanh đòi hỏi sự chung tay của cả khu vực nhà nước và tư nhân, đồng thời khuyến nghị mở rộng hợp tác với các đối tác phát triển, các tổ chức quốc tế để tranh thủ nguồn lực tài chính xanh, công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm quản trị dự án.

Ông Đông kiến nghị xây dựng cơ chế xác nhận “doanh nghiệp sử dụng năng lượng xanh” để tạo lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu, cho phép áp dụng cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa doanh nghiệp điện mặt trời và nhà máy trong KCN. Nhà nước cần ưu tiên các KCN có tỷ lệ sử dụng điện mặt trời cao trong chính sách hỗ trợ đầu tư, cấp đất và cấp phép mở rộng.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.