Chiều ngày 18/05/2025, Ủy ban Nhân dân huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình, phối hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu Tiềm năng Con người và Viện Nghiên cứu Y học Đinh Tiên Hoàng tổ chức hội thảo chuyên đề: “Đổi mới sáng tạo trong phát triển tài nguyên dược liệu địa phương từ di sản của Đức Thánh Nguyễn Minh Không.” Sự kiện quy tụ đông đảo chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà quản lý, và đại diện doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực y tế và dược liệu.

Tài sản Dược liệu – Văn hóa Quý báu

Phát biểu khai mạc, ông Lê Văn Cường, Bí thư Huyện ủy Gia Viễn, nhấn mạnh: “Gia Viễn sở hữu truyền thống văn hóa phong phú và hệ sinh thái đa dạng, đặc biệt là thảm thực vật núi đá vôi. Nơi đây lưu giữ kho tàng tri thức bản địa về dược liệu, cấu thành một bộ phận quan trọng của y học cổ truyền Việt Nam.” Ông Cường nhấn mạnh rằng tri thức về dược liệu ở Gia Viễn phản ánh sự thích nghi và hiểu biết sâu sắc của cộng đồng địa phương đối với môi trường tự nhiên, kết tinh từ kinh nghiệm tích lũy qua nhiều thế hệ. Huyện Gia Viễn đã tận dụng tiềm năng này để phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng gắn liền với tri thức bản địa.

Thời gian qua, huyện đã triển khai nhiều mô hình bảo tồn và phát triển cây dược liệu, điển hình là việc xây dựng Vườn thảo dược Nguyễn Minh Không trong khuôn viên Di tích quốc gia Đền Thánh Nguyễn. Vườn được chia thành các khu vực chuyên biệt: Thảo dược viên Đền Thánh, Vườn thuốc nhân dân, và Vườn thuốc đời người. Đây là nơi bảo tồn và trưng bày hàng trăm loài thảo dược quý hiếm như trà hoa vàng, xạ đen, cúc tần bì, mạch môn, và mộc hương, đồng thời là điểm đến thu hút du khách quan tâm đến sức khỏe và văn hóa truyền thống.

Hội thảo cũng giới thiệu mô hình du lịch cộng đồng kết hợp thiền – thuốc – trà, tích hợp thiền định, yoga, thưởng trà, tắm lá thuốc, và tìm hiểu về dược liệu và tri thức dân gian, hướng đến chăm sóc sức khỏe toàn diện cho du khách.

Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác như xông hơi, massage, đi bộ, và dinh dưỡng lành mạnh đang được triển khai mạnh mẽ, kết hợp với cảnh quan thiên nhiên và di sản văn hóa của vùng đất Cố đô, góp phần định hình thương hiệu du lịch sức khỏe cho tỉnh Ninh Bình và nâng cao giá trị tài nguyên địa phương.

Tiến sĩ Ngô Đức Phương, Viện trưởng Viện Khoa học Thuốc Nam, cho biết cách bài trí vườn thảo dược Nguyễn Minh Không theo từng giai đoạn đời người (sơ sinh, thiếu niên, trung niên, cao tuổi) giúp du khách và cộng đồng tiếp cận kiến thức dược liệu một cách trực quan thông qua các biểu tượng sinh học, văn hóa, và tâm linh. “Vườn thuốc không chỉ phục vụ mục đích giáo dục cộng đồng mà còn là mô hình trình diễn sáng tạo, góp phần bảo tồn tri thức truyền thống,” Tiến sĩ Phương khẳng định.

Tiến sĩ Phương đề xuất phát triển sách thuốc điện tử “Gia Viễn Dược Trí,” số hóa dữ liệu về cây thuốc trong Vườn thuốc đời người. Sách điện tử này sẽ tích hợp tên gọi, hình ảnh, mô tả thực vật, công dụng, cách dùng, và lưu ý sử dụng, giúp chuẩn hóa và truyền bá tri thức dân gian một cách hiện đại.

Tiến sĩ Phương cũng kiến nghị huyện Gia Viễn tiến hành điều tra thực địa, mở rộng danh mục cây thuốc đặc trưng của địa phương, đặc biệt là tại các thung thuốc cổ như thung Lau, thung Lá, rìa rừng Cúc Phương, nơi còn lưu giữ nhiều loài cây quý hiếm. Việc ghi chép và khảo sát cách sử dụng cây thuốc của cộng đồng dân tộc thiểu số và các gia đình làm nghề thuốc cũng là nguồn tư liệu vô giá cần được khai thác.

Trà Hoa Vàng – “Biệt Dược” Quý Cần Chiến lược Phát triển Bền vững

Một nội dung quan trọng được thảo luận là phát triển cây Trà hoa vàng Cúc Phương (Camellia cucphuongensis), loài cây quý hiếm đặc hữu vùng núi đá vôi miền Bắc, trong đó có huyện Nho Quan, Ninh Bình. Ông Hoàng Trọng Lễ, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Ninh Bình, nhấn mạnh rằng trà hoa vàng không chỉ có giá trị dược lý cao (chống oxy hóa, hạ huyết áp, bảo vệ gan) mà còn là nguyên liệu trà cao cấp với tiềm năng kinh tế lớn. Tuy nhiên, loài cây này đang đối mặt với nguy cơ cạn kiệt nguồn giống, kỹ thuật nhân giống còn hạn chế, chưa có quy trình sản xuất khép kín, và thiếu nhãn hiệu thương mại đồng bộ.

Để bảo tồn và phát triển, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Ninh Bình đã phối hợp với các viện nghiên cứu Trung ương triển khai đề tài xây dựng mô hình nhân giống trà hoa vàng bằng phương pháp giâm hom và đang hoàn thiện hồ sơ nhãn hiệu chứng nhận “Trà hoa vàng Cúc Phương.”

Việc xây dựng thương hiệu, chuẩn hóa quy trình canh tác, mở rộng vùng trồng theo hướng hữu cơ, và kết nối với sản phẩm du lịch và sản phẩm OCOP là chìa khóa để nâng tầm giá trị cây trà hoa vàng nói riêng và các dược liệu quý tại Ninh Bình nói chung.

Bà Lê Huyền Trang, Trưởng Đại diện Quỹ Khởi nghiệp Doanh nghiệp Khoa học, Công nghệ (SVF) tại Hà Nội, giới thiệu về SVF, quỹ xã hội hóa và phi lợi nhuận tập trung hỗ trợ hình thành và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trên toàn quốc. SVF đã hợp tác công tư với 24 tỉnh, thành phố, hỗ trợ nâng cao năng lực cho hơn 4.924 doanh nghiệp. Bà Trang đề xuất sáng kiến “Nâng tầm giá trị Trà Hoa Vàng Ninh Bình thông qua khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo,” kỳ vọng tạo ra bước đột phá cho ngành hàng này, gia tăng số lượng doanh nghiệp tham gia sản xuất kinh doanh, và nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

Tại hội thảo, các đại biểu đã đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy phát triển tài nguyên dược liệu một cách sáng tạo và bền vững, tập trung vào xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp dược liệu địa phương, kết nối nghiên cứu – ứng dụng – sản xuất – tiêu thụ, tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, phát triển chương trình đào tạo kỹ năng sử dụng và chế biến cây thuốc, và thúc đẩy xã hội hóa xây dựng vườn thuốc nam gắn với di tích tâm linh và giáo dục truyền thống.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.