Tuần qua, chính quyền Hoa Kỳ đạt được thỏa thuận “đình chiến” thương mại tạm thời với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, một động thái diễn ra nhanh hơn dự đoán của giới phân tích thị trường. Song song đó, tiến trình đàm phán về thuế quan đối ứng với các đồng minh lâu năm như Nhật Bản, Đại Hàn Dân Quốc và Liên minh Châu Âu (EU) lại diễn ra chậm chạp, có dấu hiệu đình trệ.

Sau khi Tổng thống Trump công bố chính sách thuế đối ứng áp dụng cho phần lớn hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ, chính phủ Mỹ đã xác định 18 đối tác thương mại trọng điểm để tập trung đàm phán. Đến nay, ngoài thỏa thuận nhanh chóng với Vương quốc Anh và thỏa thuận “đình chiến” với Trung Quốc, các cuộc đàm phán song phương với các đối tác thương mại khác vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể.

ĐIỂM NGHẼN NGÀNH Ô TÔ

Đối với một số đối tác thương mại chủ chốt như Nhật Bản, Hàn Quốc và EU, thuế quan áp dụng cho mặt hàng ô tô đang nổi lên như một rào cản lớn. Hoa Kỳ hiện chưa có dấu hiệu sẵn sàng dỡ bỏ mức thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu. Vương quốc Anh đã đạt được một thỏa thuận về thuế quan ô tô ưu đãi hơn với phái đoàn đàm phán Hoa Kỳ, tuy nhiên, mức thuế này chỉ áp dụng cho 100.000 xe mỗi năm, một con số thấp hơn đáng kể so với tổng lượng ô tô xuất khẩu hàng năm từ Anh sang Mỹ.

Trong báo cáo kết quả kinh doanh gần đây, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản như Toyota, Honda và Nissan đều điều chỉnh giảm dự báo lợi nhuận do tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Hoa Kỳ. Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa, đồng thời là trưởng đoàn đàm phán thương mại của nước này, tuyên bố Tokyo đang tìm cách loại bỏ hoàn toàn các mức thuế quan do chính quyền Trump áp đặt gần đây, bao gồm cả thuế đối với ô tô, thép và mức thuế đối ứng cơ sở 10%. Ông nhấn mạnh những mức thuế này là “vô cùng đáng tiếc”.

Chính phủ Hàn Quốc cũng đang nỗ lực để được hưởng cơ chế miễn trừ thuế quan ô tô từ chính quyền Trump. Thứ Sáu tuần trước, Bộ trưởng Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc đã có cuộc gặp với Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer tại đảo Jeju. Trước đó, ông Ahn Duk-geun nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành công nghiệp phụ trợ ô tô, hiện đang tạo ra khoảng 330.000 việc làm cho nền kinh tế Hàn Quốc, đồng thời cam kết chính phủ sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ giảm thiểu thiệt hại do thuế quan của Hoa Kỳ.

Trong khi đó, các quan chức thương mại từ một số quốc gia thành viên EU cho biết họ sẽ thúc đẩy một thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ có lợi hơn so với thỏa thuận Mỹ-Anh. Phía EU lập luận rằng thỏa thuận này vẫn duy trì thuế quan của Hoa Kỳ đối với phần lớn hàng hóa của Anh. Thứ trưởng Kinh tế Ba Lan Michał Baranowski nhận xét: “Tôi cho rằng đó không phải là mức độ mà EU sẽ hài lòng.”

Trong chính sách thuế đối ứng được Tổng thống Trump công bố ngày 2/4, Nhật Bản bị áp thuế 24%, Hàn Quốc 25% và EU 20%. Chính quyền Trump cho biết mức thuế này không chỉ phản ánh mức thuế mà các đối tác thương mại áp đặt lên hàng hóa Mỹ mà còn tính đến cả các rào cản phi thuế quan. Anh chịu mức thuế đối ứng cơ sở 10%.

Một tuần sau khi công bố, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh tạm hoãn thuế đối ứng ở các mức cao (từ 11-50%) trong vòng 90 ngày, nhưng thuế quan đối với ô tô, nhôm và thép vẫn có hiệu lực. Từ thời điểm này, một cuộc chạy đua giữa các đối tác thương mại của Mỹ chính thức bắt đầu. Nhật Bản là quốc gia đầu tiên đàm phán thương mại với Mỹ với hy vọng nhanh chóng đạt được một thỏa thuận. Tuy nhiên, sau các vòng đàm phán, vẫn chưa có thỏa thuận nào được đưa ra.

THẾ KHÓ CỦA NHẬT BẢN VÀ CÁC ĐỒNG MINH, ĐỐI TÁC KHÁC CỦA MỸ

Tổng thống Trump thường xuyên bày tỏ sự kính trọng đối với cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Cuối năm ngoái, phu nhân của ông Abe đã đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông Trump để chúc mừng ông đắc cử tổng thống nhiệm kỳ thứ hai. Đương kim Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba là một trong những nhà lãnh đạo quốc gia đầu tiên đến thăm Nhà Trắng sau khi ông Trump nhậm chức.

Không giống như Trung Quốc, Nhật Bản không áp dụng các biện pháp trả đũa thuế quan của Hoa Kỳ và ông Ishiba luôn thận trọng để tránh những phản ứng tiêu cực của công chúng Nhật Bản đối với Tổng thống Mỹ.

Bà Shihoko Goto, thành viên tổ chức Mansfield Foundation tại Washington, nhận xét: “Nhật Bản rất thận trọng để ông Trump không bị mất hình ảnh.” Ông Yorizumi Watanabe, hiệu trưởng trường Đại học Phụ nữ Fuji và là cựu nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Nhật Bản, cho biết Nhật Bản là một trong những quốc gia chịu nhiều áp lực từ Hoa Kỳ, cả về lĩnh vực thương mại và quân sự. Tuy nhiên, ông Watanabe cho rằng Nhật Bản cũng tỏ ra thận trọng để không đánh mất quá nhiều trong các cuộc đàm phán.

Năm 2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Tokyo đã ký một hiệp định thương mại với Hoa Kỳ, theo đó Nhật Bản giảm thuế quan đối với một số nông sản Mỹ như thịt bò và thịt lợn đông lạnh, trong khi Mỹ giảm thuế quan đối với một số mặt hàng từ Nhật Bản như dụng cụ máy móc. Với việc áp đặt thuế quan mới, chính quyền Trump cho thấy rằng vị tổng thống không xem thỏa thuận với Nhật Bản năm 2019 là ràng buộc, tương tự như cách ông bỏ qua thỏa thuận Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) mà ông đàm phán và ký kết trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Sự thay đổi này của ông Trump rõ ràng khiến phía Nhật Bản bất an.

Ông Yoshihiko Noda, lãnh đạo Đảng Dân chủ Lập hiến đối lập của Nhật Bản, chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với tờ Wall Street Journal: “Kể cả khi chúng ta đạt được một thỏa thuận mới dựa trên cơ sở đôi bên cùng có lợi, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng lần này họ sẽ tuân thủ đầy đủ các điều khoản.”

Theo các chuyên gia về thương mại, Nhật Bản có thể đề xuất tăng nhập khẩu ô tô Mỹ và điều chỉnh các tiêu chuẩn an toàn ô tô của mình theo các tiêu chuẩn của Mỹ. Nước này cũng có thể đề xuất nhập khẩu thêm ngô và các nông sản khác như gạo, các mặt hàng đã bị loại khỏi các cuộc đàm phán năm 2019. Bên cạnh đó, chuyên môn trong lĩnh vực đóng tàu của Nhật Bản cũng có thể là một lợi thế trong đàm phán, bởi việc hồi sinh ngành đóng tàu Mỹ cũng là một ưu tiên của ông Trump.

Tuy nhiên, ngoài vấn đề thương mại, các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ cũng đối mặt với nhiều thách thức khác trong đàm phán. Theo các nhà phân tích, họ có thể không đồng tình với yêu cầu của Washington về việc giảm quan hệ thương mại với Trung Quốc hoặc đồng ý để đồng nội tệ của mình tăng giá so với USD. Dù vậy, sau khi đạt được thỏa thuận với Trung Quốc ở Geneva, đội ngũ của ông Trump giờ đây có thể dành nhiều thời gian hơn cho các quốc gia khác.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết tuần trước: “Tôi đã tập trung vào các cuộc đàm phán với châu Á, trong đó Trung Quốc là đối tác đàm phán lớn nhất. Chúng tôi đã có các cuộc thảo luận rất hiệu quả với Nhật Bản. Với các đối tác châu Á khác, mọi thứ đều đang diễn ra suôn sẻ.”

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.