Chiều ngày 24 tháng 5 năm 2025, tại Đắk Lắk, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) phối hợp cùng UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức hội nghị chuyên đề “Phát triển Ngành Hàng Sầu Riêng Bền Vững”. Ông Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Bộ NN&MT, chủ trì hội nghị, nhấn mạnh sự tăng trưởng phi mã của ngành hàng sầu riêng Việt Nam trong thập kỷ qua. Diện tích canh tác đã tăng trưởng xấp xỉ sáu lần, từ 32.000 ha năm 2015 lên gần 180.000 ha vào năm 2024. Sản lượng cũng chứng kiến mức tăng trưởng tương ứng, vượt mốc 1,5 triệu tấn năm 2024, khẳng định vị thế của sầu riêng là một trong những ngành hàng trái cây có tốc độ phát triển nhanh nhất quốc gia.

NGUY CƠ MẤT CÂN ĐỐI TRONG TỔ CHỨC SẢN XUẤT

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn từ tốc độ tăng trưởng quá nóng của ngành. Nghị định thư xuất khẩu với Trung Quốc ký kết vào tháng 7 năm 2022 đã thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu sầu riêng Việt Nam tăng vọt, đạt mức kỷ lục trên 3 tỷ USD vào năm 2024. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này, nếu thiếu định hướng và quản lý đồng bộ, có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực.

Thực tế, bốn tháng đầu năm 2025 chứng kiến sự sụt giảm đáng kể cả về quy mô và giá trị xuất khẩu. Bộ trưởng Duy nhấn mạnh đây là “tín hiệu cảnh báo về sự mất cân đối giữa tăng trưởng sản xuất và năng lực tổ chức sản xuất, giữa yêu cầu ngày càng cao của thị trường nhập khẩu với khả năng đáp ứng của sản xuất trong nước”. Giải pháp quản lý căn cơ, bài bản, đồng bộ là tối cần thiết để tránh “vòng xoáy tiêu cực: dư thừa sản lượng - giá sụt giảm - mất thị trường - và nghiêm trọng hơn cả là suy giảm niềm tin của khách hàng và uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế”, gây ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành trái cây xuất khẩu.

Bộ trưởng khẳng định ngành hàng sầu riêng đang đối mặt với những thách thức lớn, đòi hỏi các biện pháp ứng phó kịp thời và định hình lại toàn bộ chuỗi giá trị, từ khâu tổ chức sản xuất, quản lý vùng trồng, kiểm soát chất lượng, phát triển thị trường đến cơ cấu sản phẩm và phân khúc tiêu dùng theo hướng bền vững. Ông cũng thông tin Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã chính thức phê duyệt bổ sung 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam vào ngày 21 tháng 5 năm 2025, tạo điều kiện thuận lợi cho vụ xuất khẩu năm 2025.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23 tháng 5 năm 2025 về một số nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững. Hội nghị là cơ hội để các bên liên quan trao đổi, thảo luận, thống nhất triển khai các nhiệm vụ, giải pháp theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, nhấn mạnh áp lực về kiểm soát chất lượng và đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật ngày càng khắt khe từ thị trường Trung Quốc, xuất phát từ sự tăng trưởng nóng của diện tích và sản lượng sầu riêng. Các giải pháp đang được triển khai bao gồm xây dựng mô hình kiểm soát cadmium, tăng cường quản lý vật tư nông nghiệp, rà soát và hoàn thiện quy định về quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, phòng thử nghiệm, xử lý cảnh báo vi phạm và khôi phục mã số.

Ông Đạt đề xuất triển khai đồng bộ các giải pháp trước mắt và lâu dài, bao gồm hoàn thiện cơ sở pháp lý, kỹ thuật và quy trình kiểm soát toàn chuỗi sản xuất - xuất khẩu; nâng cao năng lực kiểm soát an toàn thực phẩm, tăng cường phòng thử nghiệm đạt chuẩn quốc tế, tổ chức đoàn công tác sang Trung Quốc để đàm phán kỹ thuật, mở rộng thị trường và thúc đẩy xúc tiến thương mại. Về lâu dài, cần cơ cấu lại ngành hàng theo hướng tăng tỷ trọng sản phẩm đông lạnh và chế biến sâu; đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, xây dựng thương hiệu quốc gia; nâng cấp hệ thống logistics, tổ chức lại chuỗi liên kết và nâng cao năng lực thực thi của doanh nghiệp và địa phương.

CẦN CƠ CHẾ PHỐI HỢP ĐỒNG BỘ GIỮA NHÀ NƯỚC, DOANH NGHIỆP VÀ NÔNG DÂN

Tại hội nghị, các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng đã đóng góp nhiều ý kiến thiết thực. Bà Ngô Tường Vy, Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuất - Nhập khẩu trái cây Chánh Thu, đề xuất các địa phương cần tăng cường giám sát tình hình sản xuất, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và quy trình canh tác để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Các doanh nghiệp cần loại bỏ hoàn toàn các chất cấm và tìm kiếm nguồn cung cấp nguyên liệu an toàn.

Ông Mai Xuân Thìn, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Rồng Đỏ, cho rằng doanh nghiệp Việt Nam vẫn tập trung vào xuất khẩu sầu riêng tươi, trong khi thực phẩm chế biến có giá trị cao hơn nhưng chỉ phù hợp với nhóm khách hàng nhất định.

Ông Nguyễn Tri Kỷ, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Đắk Nông, nhấn mạnh sự cần thiết phải kiểm soát chất lượng vật tư đầu vào, đặc biệt là phân bón, và đề xuất các giải pháp hỗ trợ, đồng hành cùng nông dân và doanh nghiệp. Ông Kỷ nhấn mạnh điểm nghẽn hiện nay là thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan, và đề xuất một cơ chế phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân để giải quyết tận gốc các vấn đề.

Ông Trần Hoàng Nhật Nam, Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Tiền Giang, cho biết diện tích trồng sầu riêng của tỉnh đã vượt kế hoạch gần 10.000 ha do giá sầu riêng tăng cao. Tỉnh hiện có 155 mã số vùng trồng và 66 mã số cơ sở đóng gói, chiếm khoảng 25% diện tích sản xuất thực tế. Ông Nam kiến nghị Bộ NN&MT hỗ trợ thành lập phòng kiểm nghiệm đạt chuẩn và sớm ban hành tiêu chuẩn quốc gia về chất lượng trái cây tươi xuất khẩu, đồng thời đề xuất cung cấp thông tin về sản lượng xuất khẩu sầu riêng theo vùng trồng và cơ sở đóng gói để quản lý mã số hiệu quả hơn.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.