Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) đệ trình Bộ Tài chính phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Tổ hợp Công nghiệp Đường sắt, một động thái chiến lược nhằm củng cố năng lực sản xuất trong nước. Dự án, dự kiến đặt tại các huyện Phú Xuyên và Ứng Hòa (Hà Nội) với quy mô xấp xỉ 250 ha, sẽ được tài trợ 100% bằng vốn nhà nước thông qua hình thức tăng vốn cho doanh nghiệp nhà nước. Mục tiêu chính là đầu tư mua sắm trang thiết bị phục vụ lắp ráp, sản xuất đầu máy và toa xe cho cả đường sắt quốc gia (tốc độ dưới 200km/h) và hệ thống đường sắt đô thị.

Tổ hợp Công nghiệp Đường sắt: Khoản Đầu tư 17.509 Tỷ Đồng

Tổ hợp Công nghiệp Đường sắt được hình dung là một khu phức hợp đa chức năng, tích hợp các nhà máy sản xuất, lắp ráp phương tiện, thiết bị và phụ tùng, cùng với trung tâm nghiên cứu, trung tâm sửa chữa và bảo trì. Hạ tầng sẽ được kết nối đồng bộ với mạng lưới đường sắt quốc gia, bổ sung các công trình phụ trợ. Tổng mức đầu tư sơ bộ ước tính 17.509 tỷ đồng.

Cấu trúc vốn đầu tư được phân bổ như sau: Vốn đầu tư công được sử dụng để xây dựng tuyến đường sắt kết nối với mạng lưới quốc gia, hạ tầng kỹ thuật, trung tâm R&D và các hạng mục được nhà nước hỗ trợ. Vốn nhà nước bổ sung vào doanh nghiệp sẽ tập trung xây dựng nhà máy lắp ráp và các hạng mục liên quan. VNR cũng chủ trương kêu gọi sự tham gia của các nhà đầu tư thông qua hợp tác kinh doanh.

VNR nhấn mạnh mục tiêu nội địa hóa linh kiện phần cứng, phần mềm cho hệ thống thông tin, tín hiệu và cấp điện. Tổ hợp hướng tới làm chủ công tác vận hành, bảo trì và từng bước sản xuất linh kiện, phụ tùng thay thế cho cả đường sắt tốc độ cao, song song với việc tiếp nhận chuyển giao công nghệ, đầu tư máy móc thiết bị để sản xuất đầu máy, toa xe cho đường sắt quốc gia (tốc độ dưới 200 km/h) và đường sắt đô thị.

Nếu được phê duyệt, dự án sẽ trải qua giai đoạn chuẩn bị đầu tư kéo dài một năm, tiếp theo là ba năm xây dựng, dự kiến hoàn thành giai đoạn I vào năm 2029. Dự kiến từ năm 2030 đến năm 2050, tổ hợp sẽ tạo ra doanh thu ước tính 228.102 tỷ đồng, với lợi nhuận bình quân 1.141 tỷ đồng/năm, cho phép hoàn vốn đầu tư trong vòng 16 năm.

Kế hoạch phát triển bao gồm việc xây dựng các phân khu chức năng chuyên biệt cho sửa chữa lớn phương tiện, thiết bị đường sắt, ưu tiên đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị. Giai đoạn đầu (2029-2031) tập trung vào lắp ráp đầu máy điện, đầu máy năng lượng sạch; sản xuất toa xe khách cho đường sắt tốc độ dưới 160 km/h; lắp ráp đoàn tàu điện động lực phân tán (EMU) cho đường sắt đô thị; và sản xuất toa xe hàng tốc độ 120 km/h cho tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Giai đoạn tiếp theo (2032-2035) đặt mục tiêu làm chủ sản xuất toa xe khách, toa xe hàng tốc độ dưới 160 km/h; lắp ráp đầu máy điện, nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 30%; và sản xuất vật tư, phụ tùng cho sửa chữa phương tiện, phụ kiện kết cấu hạ tầng, thông tin tín hiệu. Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tổ hợp sẽ tham gia lắp ráp các đoàn tàu EMU theo hợp đồng mua sắm và chuyển giao công nghệ, hướng tới làm chủ công nghệ lắp ráp và nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 20% vào năm 2035.

Giai đoạn 2040-2050, tổ hợp kỳ vọng nội địa hóa 80% đoàn tàu EMU và sản xuất vật tư, phụ tùng phục vụ khai thác, vận hành tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Cơ chế và Chính sách Đặc thù

Ước tính đến năm 2050, tổng giá trị các hoạt động cải tạo, nâng cấp, xây dựng đường sắt (bao gồm đường sắt đô thị và đường sắt tốc độ cao) đạt khoảng 275 tỷ USD. Đây là cơ hội lớn để phát triển đồng bộ ngành công nghiệp đường sắt trong nước, bao gồm tư vấn, thiết kế, quản lý dự án; công nghiệp xây dựng công trình đường sắt; công nghiệp thông tin, tín hiệu đường sắt; công nghiệp đầu máy, toa xe, phụ tùng; và công nghiệp hệ thống điện sức kéo.

Để thúc đẩy sự phát triển đồng bộ của ngành, VNR kiến nghị bổ sung các sản phẩm, vật tư, thiết bị, sản phẩm lắp ráp, chế tạo đầu máy, toa xe (bao gồm đầu máy điện khí hóa, toa xe EMU, đoàn tàu tốc độ cao) vào danh mục sản phẩm cơ khí trọng điểm, tạo cơ sở hưởng các chính sách ưu đãi. Đồng thời, tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tham gia chuỗi cung ứng sản phẩm, dịch vụ, hình thành hệ sinh thái công nghiệp đường sắt.

VNR cũng đề xuất bổ sung danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao, bao gồm máy móc, thiết bị chuyên dụng, công nghệ trong phát triển công nghiệp đường sắt (dây chuyền công nghệ, công nghệ chế tạo vật tư và phụ tùng phục vụ đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao, đường sắt điện khí hóa).

Ngoài ra, VNR kiến nghị bổ sung các sản phẩm công nghệ cao thuộc công nghiệp đường sắt vào danh mục công nghệ cao được ưu tiên, nhằm đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển công nghệ trong lĩnh vực, phục vụ các dự án mới.

Nguồn: Vneconomy 15:08 27/05/2025, Đan Tiên

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.