Trước đây bị giới hạn trong phạm vi giao đồ ăn truyền thống, kênh bán lẻ tức thời (instant retail) hiện đang mở rộng sang hầu hết mọi nhu cầu tiêu dùng. Người tiêu dùng có thể nhận cà phê ưa thích ngay tại văn phòng chỉ bằng một thao tác trên điện thoại thông minh. Trường hợp khẩn cấp như trẻ nhỏ bị ốm lúc 2 giờ sáng? Thuốc men sẽ được giao đến tận nhà chỉ trong vài phút. Mô hình này, với tốc độ tăng trưởng vượt bậc, đang định hình lại thị trường bán lẻ Trung Quốc.

Theo báo cáo tài chính gần đây, Meituan, tập đoàn công nghệ vận hành một hệ sinh thái dịch vụ đa dạng bao gồm chia sẻ xe đạp, đặt vé và bản đồ, đã công bố doanh thu đạt 86,6 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 12,1 tỷ USD) trong quý đầu tiên của năm tài chính hiện tại, so với 73,3 tỷ Nhân dân tệ trong cùng kỳ năm trước. Mức tăng trưởng 18% này vượt qua kỳ vọng 16,5% được dự báo bởi London Stock Exchange Group (LSEG).

Bộ Thương mại Trung Quốc ước tính quy mô thị trường bán lẻ tức thời đạt 650 tỷ Nhân dân tệ (89 tỷ USD) vào năm 2023 và dự báo sẽ vượt ngưỡng 2 nghìn tỷ Nhân dân tệ vào năm 2030, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 28% - cao hơn đáng kể so với mức tăng trưởng 11% của phân khúc bán lẻ trực tuyến truyền thống.

Dữ liệu từ NielsenIQ cho thấy 72% người dùng dịch vụ bán lẻ tức thời thuộc nhóm tuổi dưới 35. Phân khúc người tiêu dùng trẻ tuổi này ưu tiên tốc độ và trải nghiệm hơn là yếu tố giá cả. Tính cấp thiết và khả năng tiếp cận hàng hóa tức thì đang trở thành những yếu tố quyết định trong hành vi mua sắm.

Ngày 15/4 vừa qua, Meituan chính thức ra mắt thương hiệu “Meituan Flash Buy”, định vị là “nền tảng mua sắm thế hệ mới, phục vụ người tiêu dùng 24/7”. Ông Xiao Kun, Giám đốc bộ phận Flash Buy của Meituan, nhấn mạnh cam kết đáp ứng kỳ vọng của người tiêu dùng về thời gian giao hàng trong vòng 30 phút. Ông Xiao cũng cho biết thêm số lượng đơn đặt hàng ngoài thực phẩm thông qua dịch vụ bán lẻ tức thời của Meituan hiện đã vượt quá 18 triệu đơn mỗi ngày. “Mức độ trung thành của khách hàng và tần suất mua hàng đang tăng trưởng ổn định trong các danh mục hàng hóa như nông sản tươi, đồ uống, đồ dùng gia đình thiết yếu và thiết bị điện tử tiêu dùng,” ông khẳng định.

Meituan hiện đang vận hành mạng lưới 30.000 kho hàng nhanh (quick commerce warehouses) - các trung tâm phân phối quy mô nhỏ được đặt ở vị trí chiến lược gần khu dân cư - và dự kiến ​​sẽ mở rộng lên hơn 100.000 địa điểm vào năm 2027. Tập đoàn này cũng tăng cường hợp tác với nhà bán lẻ đồ gia dụng Suning, ra mắt dịch vụ cam kết giao hàng và lắp đặt máy điều hòa trong vòng hai giờ.

Ông Wang Puzhong, Tổng giám đốc điều hành mảng kinh doanh cốt lõi tại địa phương của Meituan, tuyên bố: “Sự trỗi dậy của bán lẻ tức thời là không thể ngăn cản. Cuối cùng, nó sẽ loại bỏ các hệ thống kho bãi và logistics cồng kềnh, lỗi thời.”

Trong bối cảnh Meituan đẩy mạnh hoạt động bán lẻ tức thời và mở rộng sang lĩnh vực sản phẩm kỹ thuật số 3C (máy tính, truyền thông và điện tử tiêu dùng), vốn là thế mạnh của JD.com, JD.com cũng đáp trả bằng cách tấn công vào thị trường giao đồ ăn - thành trì ban đầu của Meituan.

Chỉ vài giờ sau khi Flash Buy ra mắt, JD.com đã giới thiệu dịch vụ bán lẻ tức thời của riêng mình - “Miaosong” (Seconds Delivery). Dịch vụ này tích hợp hơn 100.000 cửa hàng offline mang thương hiệu JD trên toàn quốc và tự hào có thời gian giao hàng trung bình dưới 30 phút. JD.com cũng thông báo số lượng đơn đặt hàng giao đồ ăn hàng ngày đã vượt quá 5 triệu đơn. Để tiếp tục mở rộng quy mô, JD.com dự kiến ​​tuyển dụng thêm hơn 50.000 nhân viên giao hàng toàn thời gian trong quý II. Đến ngày 24/4, công ty cho biết khối lượng đơn đặt hàng hàng ngày cho Seconds Delivery đã vượt quá 10 triệu đơn, trên 166 thành phố.

Sự cạnh tranh leo thang giữa Meituan và JD.com đã đưa ngành bán lẻ tức thời lên một tầm cao mới. Nền tảng video ngắn Douyin cũng đã ra mắt tính năng giao hàng theo giờ để thúc đẩy tăng trưởng. “Gã khổng lồ” thương mại điện tử Alibaba, thông qua nhánh giao đồ ăn Ele.me, cũng hợp tác với các siêu thị và nhà bán lẻ offline cung cấp dịch vụ giao hàng đêm muộn cho thuốc men và hàng hóa tiện lợi. Dịch vụ giao hàng nhanh Taobao cũng được triển khai vào ngày 6/5, bao phủ 50 thành phố lớn, áp dụng cho các mặt hàng như thực phẩm, hàng tạp hóa, đồ điện tử và quần áo. Đây là một phần trong sáng kiến “Taobao Instant Commerce” - dịch vụ giao hàng theo yêu cầu được nâng cấp của Alibaba, nhằm mở rộng lượng người dùng.

Đối mặt với áp lực từ các nền tảng trực tuyến, các nhà bán lẻ truyền thống đang nỗ lực tái cấu trúc mô hình kinh doanh và xây dựng hệ sinh thái bán lẻ tức thời tự chủ. Ví dụ, Sam’s Club đã áp dụng mô hình kho hàng đầu cuối (front-end warehouse), với các kho hàng nhỏ hơn được đặt gần khách hàng hơn, cho phép giao hàng siêu tốc trong bán kính 6km.

Ông Hong Yong, nghiên cứu viên cộng tác tại Viện Thương mại Điện tử thuộc Viện Hợp tác Kinh tế và Thương mại Quốc tế Trung Quốc, nhận định: “Bán lẻ tức thời được coi là động lực tăng trưởng chính của ngành bán lẻ”. Mô hình này không chỉ cải thiện trải nghiệm của người tiêu dùng mà còn đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống, cho phép tích hợp các kênh online và offline.

Chính quyền địa phương cũng coi bán lẻ tức thời là đòn bẩy quan trọng để nuôi dưỡng và mở rộng các hình thức tiêu dùng mới. Thành phố Thâm Quyến ở tỉnh Quảng Đông đã đưa phát triển bán lẻ tức thời vào các ưu tiên năm 2025 và đưa ra kế hoạch hành động để thúc đẩy tăng trưởng của ngành. Đến năm 2026, Thâm Quyến kỳ vọng sẽ có hơn 40.000 nhà bán lẻ tham gia vào thị trường trực tuyến, xây dựng năm nền tảng thương mại điện tử tạo ra hơn 5 tỷ Nhân dân tệ (714 triệu USD) doanh số bán lẻ tức thời hàng năm, và thúc đẩy ít nhất 30 doanh nghiệp có doanh số bán lẻ tức thời hàng năm vượt quá 100 triệu Nhân dân tệ (14,2 triệu USD).

Để hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngành, ông Hong Yong nhấn mạnh vai trò của đổi mới công nghệ, tối ưu hóa logistics và nâng cao hiệu suất giao hàng. “Các đề xuất được cá nhân hóa và dịch vụ chất lượng cao là điều cần thiết để thúc đẩy lòng trung thành của người dùng”, ông nói thêm. Đồng thời, ông kêu gọi chính phủ ban hành các tiêu chuẩn và quy định rõ ràng để đảm bảo cạnh tranh công bằng và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, từ đó khai thác tối đa tiềm năng của bán lẻ tức thời như một động lực thúc đẩy tiêu dùng.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.