Vòng đàm phán thương mại song phương Mỹ-Trung tiếp tục ngày làm việc thứ hai, diễn ra vào thứ Ba (10/06) tại London, Anh. Mục tiêu chính là duy trì thỏa thuận “đình chiến” thương mại đã đạt được trước đó tại Geneva, Thụy Sỹ. Vòng đàm phán này tiếp nối cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình, nhằm giảm thiểu căng thẳng thương mại tái bùng phát kể từ thỏa thuận Geneva.

CÁC VẤN ĐỀ CHIẾN LƯỢC CỐT LÕI CỦA TRUNG QUỐC

Đầu tháng Năm, hai bên đã nhất trí giảm thuế quan đối ứng trong vòng 90 ngày. Tuy nhiên, đàm phán nhanh chóng rơi vào bế tắc do hai điểm nghẽn chính: kiểm soát của Bắc Kinh đối với khoáng sản chiến lược, bao gồm đất hiếm, và kiểm soát của Mỹ đối với công nghệ bán dẫn. Hoạt động xuất khẩu đất hiếm và nam châm đất hiếm của Trung Quốc là trọng tâm của các cuộc đàm phán tại London.

Sau vòng đàm phán tại Geneva, Tổng thống Trump cáo buộc Trung Quốc tiếp tục hạn chế xuất khẩu đất hiếm, đồng thời đe dọa thắt chặt kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn và thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc. Các biện pháp này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Bắc Kinh, vốn coi đây là sự vi phạm các cam kết trước đó.

Giới phân tích đang tập trung theo dõi liệu hai nền kinh tế hàng đầu thế giới có thể đạt được sự đồng thuận về những vấn đề then chốt này tại London hay không. Phái đoàn Mỹ do Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Jamieson Greer dẫn đầu, đối thoại với phái đoàn Trung Quốc do Phó Thủ tướng Hà Lập Phong đứng đầu.

Tháng Tư, khi căng thẳng thương mại leo thang, Trung Quốc đã áp dụng cơ chế cấp phép mới đối với xuất khẩu 7 loại khoáng sản đất hiếm và một số loại nam châm. Theo đó, các công ty xuất khẩu phải xin giấy phép cho từng lô hàng và cung cấp tài liệu chứng minh mục đích sử dụng cuối cùng. Chính quyền Trump kỳ vọng Bắc Kinh sẽ dỡ bỏ cơ chế này sau thỏa thuận Geneva. Tuy nhiên, sự trì hoãn từ phía Trung Quốc đã gây thất vọng cho Nhà Trắng.

Đất hiếm là một nhóm gồm 17 nguyên tố có trữ lượng ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ. Tuy nhiên, quá trình khai thác và chế biến phức tạp, tốn kém và gây ô nhiễm môi trường. Hiện tại, Trung Quốc kiểm soát khoảng 90% hoạt động khai thác đất hiếm toàn cầu.

Các chuyên gia nhận định Bắc Kinh có thể sử dụng đất hiếm như một công cụ để gây áp lực buộc Washington nới lỏng kiểm soát đối với chip bán dẫn và công nghệ liên quan. Tuy nhiên, Bắc Kinh khó có khả năng từ bỏ quyền kiểm soát chiến lược đối với các khoáng sản thiết yếu này, vốn là vật liệu quan trọng cho nhiều thiết bị điện tử, ô tô và hệ thống quốc phòng.

“Quyền kiểm soát nguồn cung đất hiếm đã trở thành một công cụ để Bắc Kinh gây ảnh hưởng chiến lược,” ông Robin Xing, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc của Morgan Stanley, nhận định trong một báo cáo ngày 9/6. “Sự kiểm soát gần như độc quyền của Trung Quốc đối với chuỗi cung ứng này đồng nghĩa đất hiếm vẫn sẽ là quân bài quan trọng trong tất cả các cuộc đàm phán thương mại.”

Thứ Sáu tuần trước, Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc cho biết một số nhà cung cấp Trung Quốc của các doanh nghiệp Mỹ đã nhận được giấy phép xuất khẩu có thời hạn 6 tháng. Theo Reuters, một số nhà cung cấp của các nhà sản xuất ô tô Mỹ, bao gồm General Motors, Ford và Jeep Stellantis, cũng đã được cấp giấy phép tạm thời với thời hạn tương tự.

“Mặc dù Bắc Kinh có thể đẩy nhanh tốc độ phê duyệt giấy phép để hạ nhiệt căng thẳng, nhưng việc tiếp cận khoáng sản đất hiếm của Trung Quốc có thể vẫn bị hạn chế hơn so với trước tháng Tư,” nhà kinh tế Leah Fahy và các chuyên gia khác tại Capital Economics nhận định trong một báo cáo.

QUÂN BÀI CỦA MỸ

Trong một chương trình của CBS ngày 8/6, ông Kevin Hassett, người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Quốc gia tại Nhà Trắng, khẳng định Washington sẽ tìm cách khôi phục dòng chảy khoáng sản đất hiếm từ Trung Quốc. “Việc xuất khẩu các khoáng sản quan trọng này đã được khơi thông ở mức cao hơn so với trước đó, nhưng chưa bằng mức mà chúng tôi tin rằng hai bên đã thống nhất ở Geneva,” ông Hassett nói.

Trong một cuộc phỏng vấn ngày 9/6, ông Hassett cho biết: “Đây là một điểm nghẽn lớn bởi Trung Quốc kiểm soát khoảng 90% nguồn cung đất hiếm và nam châm đất hiếm. Nếu họ trì hoãn việc xuất khẩu các vật liệu này cho Mỹ vì những quy định cấp phép của mình, thì có thể làm gián đoạn hoạt động sản xuất của những công ty Mỹ phụ thuộc vào chúng.”

Ông Hassett cho biết chính quyền Trump có thể sẵn sàng nới lỏng kiểm soát một số loại chip cao cấp mà Trung Quốc coi là quan trọng đối với ngành sản xuất của họ. Tuy nhiên, Mỹ sẽ vẫn duy trì kiểm soát nghiêm ngặt việc xuất khẩu chip tiên tiến do Nvidia chế tạo, vốn được sử dụng trong hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo CNN, ông Trump cho phép phái đoàn thương mại, do ông Bessent dẫn đầu, được quyền quyết định các vấn đề như nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu mà Washington áp đặt vì lo ngại an ninh quốc gia. Để đổi lấy việc nới lỏng hoặc chấm dứt ngay lập tức một số biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiện tại của Mỹ, Washington có thể sẽ yêu cầu Bắc Kinh nới lỏng ngay hầu hết các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.

Hiện vẫn chưa rõ các nhà đàm phán Mỹ sẽ đưa ra những quân bài gì, nhưng theo các nhà phân tích, chính quyền Tổng thống Trump sẽ không chấp nhận nới lỏng kiểm soát đối với một số công nghệ quan trọng mà Mỹ coi là cần thiết cho khả năng cạnh tranh của nước này với Trung Quốc.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.