Ngân hàng Thế giới (WB) đang chuẩn bị dỡ bỏ lệnh cấm kéo dài hàng thập kỷ đối với việc tài trợ cho các dự án điện hạt nhân, đánh dấu một sự thay đổi chính sách quan trọng hướng tới việc hỗ trợ các nguồn năng lượng phát thải carbon thấp trong bối cảnh nhu cầu điện năng gia tăng ở các quốc gia đang phát triển. Theo một email nội bộ gửi nhân viên vào ngày 11/6, Chủ tịch WB Ajay Banga cho biết tổ chức tài chính có trụ sở tại Washington D.C. sẽ “bắt đầu tham gia trở lại vào lĩnh vực năng lượng hạt nhân” thông qua hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc. “Chúng tôi sẽ hỗ trợ các nỗ lực kéo dài tuổi thọ của các lò phản ứng hiện có ở các quốc gia đã vận hành chúng và hỗ trợ nâng cấp lưới điện và cơ sở hạ tầng liên quan,” trích dẫn từ email được tờ Financial Times đăng tải.

Sự thay đổi chính sách này diễn ra sau khi nhận được sự ủng hộ từ chính quyền Tổng thống Donald Trump trước đây, người có quan điểm ủng hộ năng lượng hạt nhân, và sự thay đổi chính phủ ở Đức, quốc gia trước đây phản đối việc tài trợ cho năng lượng hạt nhân do những lo ngại chính trị trong nước. Động thái này là một phần của chiến lược lớn hơn nhằm giải quyết nhu cầu điện dự kiến sẽ tăng gấp đôi ở các nước đang phát triển vào năm 2035. Ông Banga lưu ý rằng để đáp ứng nhu cầu này, đầu tư hàng năm vào phát điện, lưới điện và lưu trữ năng lượng cần tăng từ 280 tỷ USD hiện tại lên 630 tỷ USD.

Email nhấn mạnh sự cần thiết của đầu tư từ khu vực tư nhân, nhưng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp sẽ cần sự hỗ trợ từ WB, bao gồm các công cụ bảo lãnh và vốn chủ sở hữu. WB sẽ hỗ trợ một loạt các dự án năng lượng, bao gồm điện mặt trời, điện gió, địa nhiệt và khí đốt tự nhiên ở những khu vực mà “năng lượng tái tạo không gặp trở ngại,” theo ông Banga. “Chúng tôi cũng sẽ nỗ lực đẩy mạnh tiềm năng của các lò phản ứng mô-đun nhỏ, để chúng có thể dần trở thành một lựa chọn khả thi cho nhiều quốc gia hơn”, email viết.

Quyết định xem xét tài trợ cho các dự án hạt nhân của WB, một tổ chức cho vay đa phương, là một động lực đáng kể cho lĩnh vực này, vốn đã trải qua một giai đoạn suy giảm sau thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011. Cuộc khủng hoảng khí hậu và nhu cầu điện tăng vọt do sự gia tăng của các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) tiêu thụ nhiều năng lượng đã thúc đẩy nhiều chính phủ xem xét lại năng lượng hạt nhân. Các nhà máy điện hạt nhân có thể cung cấp nguồn điện không phát thải ổn định, có thể bổ sung cho các nguồn cung cấp năng lượng mặt trời và gió không ổn định, đặc biệt trong thời gian nhu cầu cao điểm.

Tuy nhiên, các dự án điện hạt nhân thường đối mặt với sự phản đối do lo ngại về các sự cố nhà máy điện hạt nhân, như Fukushima, Chernobyl (Nga, năm 1986) và Three Mile Island (Mỹ, năm 1979). Tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP28 ở Dubai năm 2023, hơn 30 quốc gia đã ký một cam kết tăng gấp ba công suất điện hạt nhân toàn cầu vào năm 2050 để đạt được các mục tiêu khí hậu của Hiệp định Paris.

WB đã không hỗ trợ một dự án hạt nhân nào kể từ năm 1959, do sự phản đối của Berlin và những lo ngại của một số quốc gia về tình trạng phổ biến vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, chính phủ mới của Đức do Thủ tướng Friedrich Merz lãnh đạo đã từ bỏ sự phản đối đối với điện hạt nhân. Vào tháng 5, Berlin đã báo hiệu với Paris rằng họ sẽ không còn cản trở nỗ lực của Pháp nhằm đảm bảo năng lượng hạt nhân được đối xử bình đẳng với năng lượng tái tạo trong luật pháp của Liên minh châu Âu (EU).

Ngành công nghiệp điện hạt nhân hy vọng các tổ chức cho vay đa phương khác, bao gồm Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), có thể thực hiện các bước tương tự. Nguồn vốn rẻ hơn do chính phủ hậu thuẫn được coi là rất quan trọng đối với việc xây dựng các nhà máy điện hạt nhân quy mô lớn, vốn dễ bị chậm trễ và vượt chi phí. Hoa Kỳ, cổ đông lớn nhất của WB, và các quốc gia phương Tây ủng hộ điện hạt nhân khác đã vận động tổ chức này xem xét lại lệnh cấm hỗ trợ các dự án hạt nhân. Họ lập luận rằng sự thay đổi như vậy sẽ giúp các công ty phương Tây cạnh tranh với các tập đoàn điện hạt nhân khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước ở Nga và Trung Quốc, những công ty đã bắt đầu xây dựng các nhà máy điện hạt nhân ở các nước đang phát triển. Ví dụ, Rosatom của Nga đang xây dựng các nhà máy điện hạt nhân ở Thổ Nhĩ Kỳ, Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Iran. Năm ngoái, Ngân hàng Đầu tư Châu Âu (EIB) đã mở cửa cho việc tài trợ các dự án năng lượng nguyên tử sau một chiến dịch vận động hành lang thành công của các quốc gia sản xuất điện hạt nhân lớn, bao gồm Pháp.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.