Chính phủ Nhật Bản đang triển khai gói kích cầu khẩn cấp trị giá tối thiểu 100 tỷ Yên (tương đương 698 triệu USD) nhằm mục tiêu thu hút các nhà nghiên cứu quốc tế, đặc biệt là từ Hoa Kỳ, trong bối cảnh bất ổn chính sách tại đó. Dự kiến, Bộ trưởng Bộ Chính sách Khoa học và Công nghệ, ông Minoru Kiuchi, sẽ chính thức công bố kế hoạch này trong ngày hôm nay (13/6).

Gói chính sách tập trung vào việc thu hút các nhà nghiên cứu sở hữu bằng Tiến sĩ (Ph.D.), nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) tại các cơ sở giáo dục đại học Nhật Bản. Khoản ngân sách 100 tỷ Yên sẽ được phân bổ, song song với các dự án hiện hành, cho các chương trình thu hút nhân tài và có thể được điều chỉnh dựa trên các yếu tố thị trường và hiệu quả thực tế.

Bộ Chính sách Khoa học và Công nghệ Nhật Bản khẳng định tham vọng biến Nhật Bản thành một “điểm đến hấp dẫn nhất thế giới” cho giới nghiên cứu. Ưu tiên hàng đầu là đẩy nhanh chiến lược thu hút các nhà khoa học xuất sắc từ nước ngoài, bao gồm cả kiều bào Nhật Bản, đặc biệt là trong bối cảnh năm học mới đang đến gần.

Bên cạnh đó, quỹ đầu tư trị giá 10 nghìn tỷ Yên, được thiết lập để hỗ trợ các trường đại học, sẽ được sử dụng để cải thiện đãi ngộ (compensation packages) và nâng cấp cơ sở hạ tầng nghiên cứu. Lợi nhuận từ các khoản đầu tư sẽ được tái đầu tư vào việc hỗ trợ các trường đại học trong việc tiếp nhận các nhà nghiên cứu quốc tế, cũng như phát triển các hạ tầng thiết yếu như trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu (data analytics) và các trang thiết bị chuyên dụng khác.

Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) sẽ tận dụng mạng lưới toàn cầu của mình để giới thiệu các nhà nghiên cứu hàng đầu đến các trường đại học Nhật Bản. Đồng thời, Viện Khoa học và Công nghệ Công nghiệp Tiên tiến Quốc gia (AIST), Viện Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Riken và Viện Khoa học Vật liệu Quốc gia (NIMS) cũng chủ động tìm kiếm và mời các nhà nghiên cứu danh tiếng đến làm việc tại Nhật Bản.

Các nhà phân tích lưu ý rằng công tác nghiên cứu tại các trường đại học Nhật Bản thường gặp phải những trở ngại do các quy trình hành chính phức tạp và các thủ tục quan liêu. Do đó, gói chính sách cũng bao gồm các biện pháp cải cách hành chính nhằm giải quyết những vấn đề này, giảm thiểu các rào cản gia nhập thị trường (barriers to entry) đối với các nhà khoa học nước ngoài.

Chính phủ Nhật Bản sẽ đẩy mạnh quảng bá những ưu điểm của môi trường nghiên cứu tại nước này, như sự an toàn và sự hấp dẫn của văn hóa Nhật Bản, nhằm thu hút nhân tài. Kế hoạch này đặc biệt chú trọng đến việc thu hút các chuyên gia trong các lĩnh vực trọng điểm như trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử (quantum technology) và bán dẫn (semiconductors), những lĩnh vực then chốt trong chiến lược phát triển kinh tế của quốc gia.

Hiện nay, hoạt động hợp tác nghiên cứu quốc tế của các nhà khoa học Nhật Bản còn hạn chế và tương đối thụ động. Do đó, gói chính sách cũng đặt mục tiêu thúc đẩy các dự án hợp tác nghiên cứu xuyên quốc gia (cross-border research collaboration).

Tại Hoa Kỳ, chính quyền Tổng thống Trump đã tiến hành cắt giảm ngân sách dành cho hoạt động nghiên cứu tại các trường đại học, gây áp lực lên nhiều tổ chức hàng đầu như Đại học Harvard. Một cuộc khảo sát do tạp chí khoa học Nature thực hiện vào cuối tháng 3 cho thấy 75% nhà nghiên cứu được hỏi cho biết họ đang cân nhắc rời khỏi Hoa Kỳ.

Không chỉ Nhật Bản, nhiều quốc gia khác cũng đang tích cực cạnh tranh để thu hút nhân tài từ Hoa Kỳ. Liên minh châu Âu (EU) đã công bố khoản đầu tư trị giá 500 triệu Euro (tương đương 580 triệu USD) để thu hút các nhà nghiên cứu từ bên ngoài khu vực. Hà Lan và Pháp cũng đã triển khai các chương trình tương tự vào tháng 3 và tháng 4.

Các trường đại học hàng đầu tại Nhật Bản cũng có các chính sách riêng để thu hút nhà nghiên cứu nước ngoài. Đại học Tohoku có kế hoạch đầu tư 30 tỷ Yên để tuyển dụng 500 nhà nghiên cứu hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới trong vòng 5 năm tới. Trường Đại học Dược thuộc Đại học Osaka dự kiến huy động từ 600 triệu đến 1 tỷ Yên để thu hút 100 nhà nghiên cứu trẻ có bằng Tiến sĩ.

---

Source: VNECONOMY
This article has been adapted from its original source.